Διαβάζω για άλλη μια φορά ένα άρθρο της El País με συνεντεύξεις καταδικασμένων σε θάνατο που αποδείχτηκαν αθώοι - πριν εκτελεστούν, διότι είναι και άλλοι των οποίων η αθωότητα αποδείχτηκε μετά...
Το άρθρο αφορά τις ΗΠΑ, όπου δρα η οργάνωση The Innocence Project, στόχος της οποίας είναι η απελευθέρωση κρατουμένων που καταδικάστηκαν άδικα. Αλλά το φαινόμενο είναι διεθνές: θυμάμαι να διαβάζω πριν λίγους μήνες ένα αντίστοιχο άρθρο με συνεντεύξεις απελευθερωθέντων από διάφορες χώρες. Οι καταδικασμένοι σε θάνατο που ελευθερώθηκαν χάρη στο πρόγραμμα αυτό είναι 139 - αριθμός που εμένα τουλάχιστον μου φαίνεται ιλιγγιωδώς μεγάλος.
Κοινωνικός ρατσισμός και αδιαφορία μοιάζουν να είναι τα κύρια αίτια της καταδίκης αυτών των αθώων ανθρώπων, που βρέθηκαν στην κόλαση από τη μια στιγμή στην άλλη, χάρη στο σύστημα "δικαιοσύνης" (ή μήπως "εκδίκησης"; υπάρχει άραγε διαφορά;) των συνανθρώπων τους.
Ζωές κατεστραμμένες, δεκαετίες ολόκληρες χαμένες μέσα στα κελιά, επιστροφή σε έναν κόσμο άγνωστο και ίσως εχθρικό. Μπαίνεις νέος και βγαίνεις - αν βγεις - γέρος και τσακισμένος από την ψυχολογική δοκιμασία της δαμόκλειας σπάθης μιας εκτέλεσης να κρέμεται πάνω από το κεφάλι σου και της εκτέλεσης των μοναδικών σου συντρόφων και φίλων. Δεν είναι ν' απορεί κανείς που οι περισσότεροι αυτοκτονούν ή το ρίχουν στο ποτό και τα ναρκωτικά μέχρι να διαλυθούν. Φτάνει κανείς στο σημείο να σκεφτεί ότι καλύτερα να μην έβγαιναν ποτέ.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 65% των πολιτών των ΗΠΑ είναι υπέρ της διατήρησης της θανατικής ποινής. Όπως λέει χαρακτηριστικά ένας πρώην κατάδικος, νομίζουν ότι βρίσκονται στο απυρόβλητο επειδή είναι αθώοι. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν αρκεί αυτό για να εξασφαλίσεις ότι δεν θα βρεθείς μια μέρα στα πυρά της δικαιοσύνης.
Αλλά ακόμη και αν υπήρχε τρόπος να εξασφαλιστεί ότι θα θανατώνονται μόνον ένοχοι, είναι αυτός λόγος να εφαρμόζεται μια τόσο απάνθρωπη, σκληρή, φρικαλέα, και κυρίως μη αναστρέψιμη ποινή; Καταδικάζοντας τον δολοφόνο με θάνατο, δεν γινόμαστε εμείς δολοφόνοι, και μάλιστα χειρότεροι από εκείνον; Σε τι διαφέρει η θεσμοθετημένη βία του κράτους από την ατομική βία; Δεν ξέρω αν υπάρχουν άνθρωποι που τους "αξίζει" να πεθάνουν (με ποιο κριτήριο άραγε;), αλλά δεν πιστεύω ότι αξίζει σε κανέναν το μαρτύριο της αναμονής της εκτέλεσης, της γνώσης ότι την τάδε μέρα και ώρα θα πεθάνεις.
Αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι, δεν είναι δυνατόν να επιβάλουμε αυτή τη φρίκη στον συνάνθρωπό μας.
Καθώς διαβάζω την ιστορία του Paul House, ενός κατάδικου που χτυπήθηκε από σκλήρυνση κατά πλάκας ενόσω βρισκόταν έγκλειστος, και έμεινε δύο χρόνια χωρίς ιατρική διάγνωση (προσέξτε, ούτε καν διάγνωση, για περίθαλψη δεν συζητάμε καν), ενώ στη συνέχεια τα μόνα φάρμακα που του χορηγούνταν για πολλούς μήνες ήταν βιταμίνες και παρακεταμόλη (χρειάστηκε δικαστικός αγώνας για να του χορηγηθούν οι απαραίτητες ενέσεις για την ασθένειά του), αναρωτιέμαι τι λογής άνθρωποι επιτρέπουν να περιέλθει ο συνάνθρωπός τους σε τέτοια κατάσταση.
Ο Nathson Fields, ένας άλλος πρώην θανατοποινίτης, θεωρεί ότι το περιστατικό δεν είναι τυχαίο ούτε μεμονωμένο: οφείλεται στη νοοτροπία του ίδιου του συστήματος, που διαποτίζει και τους εκπροσώπους του και συνοψίζεται στη φράση: "Γιατί να σε φροντίσουμε, αφού έτσι κι αλλιώς θα σε σκοτώσουμε;"
Ο Paul πέρασε δέκα χρόνια της ζωής του ακίνητος, καθηλωμένος σε έκαν κελί όπου έτρωγε, κοιμόταν και έκανε τις ανάγκες του, χωρίς να βγαίνει ποτέ, ούτε καν την ώρα που προαυλίζονταν οι συγκρατούμενοί του, γιατί κανείς δεν έκανε τον κόπο να τον βοηθήσει να μετακινηθεί.
Όλον αυτόν τον καιρό, οι δεσμοφύλακες, που θέλουν να λέγονται άνθρωποι, περνούσαν δίπλα του, έμπαιναν ίσως στο κελί για να του δώσουν φαγητό, άνοιγαν και έκλειναν πόρτες, κουβέντιαζαν μεταξύ τους για τον καιρό, για την πολιτική κατάσταση, για το σχολείο των παιδιών, ίσως και για τον μπελαλίδικο κατάδικο εκείνου του κελιού, που τους έχει κουράσει με τις απαιτήσεις του.
Και αυτά τα όντα, που διστάζω να ονομάσω ανθρώπους, ζουν μια ζωή λίγο πολύ κανονική, με το σπιτάκι τους, το αυτοκίνητο, την οικογένεια, τις μπύρες το βράδυ και τις διακοπές το καλοκαίρι. Θεωρούνται αξιοσέβαστοι πολίτες, και το "επάγγελμά" τους αναγκαίο. Καταδικάζουμε τα βασανιστήρια και αγνοούμε το γεγονός ότι οι δεσμοφύλακες αυτοί είναι από τους χειρότερους βασανιστές. Δεν βασανίζουν από μίσος ή διαστροφή, κάτι απεχθές αλλά τέλος πάντων κατανοητό και ανθρώπινο, αλλά από αδιαφορία και συνήθεια, με την λογική του δημοσίου υπαλλήλου που ως "απλός υπάλληλος'" νομίζει ότι δεν φέρει ευθύνη για τις συνέπειες του μηχανισμού που υπηρετεί.
Και οι δικαστές που έβγαλαν την καταδικαστική απόφαση, καταστρέφοντας τις ζωές των συνανθρώπων τους, απολαμβάνουν το σεβασμό των συμπολιτών τους και θεωρούνται στυλοβάτες της κοινωνίας.
Αν αυτοί λέγονται άνθρωποι, παρακαλώ εξαιρέστε με από το είδος.
Το άρθρο αφορά τις ΗΠΑ, όπου δρα η οργάνωση The Innocence Project, στόχος της οποίας είναι η απελευθέρωση κρατουμένων που καταδικάστηκαν άδικα. Αλλά το φαινόμενο είναι διεθνές: θυμάμαι να διαβάζω πριν λίγους μήνες ένα αντίστοιχο άρθρο με συνεντεύξεις απελευθερωθέντων από διάφορες χώρες. Οι καταδικασμένοι σε θάνατο που ελευθερώθηκαν χάρη στο πρόγραμμα αυτό είναι 139 - αριθμός που εμένα τουλάχιστον μου φαίνεται ιλιγγιωδώς μεγάλος.
Κοινωνικός ρατσισμός και αδιαφορία μοιάζουν να είναι τα κύρια αίτια της καταδίκης αυτών των αθώων ανθρώπων, που βρέθηκαν στην κόλαση από τη μια στιγμή στην άλλη, χάρη στο σύστημα "δικαιοσύνης" (ή μήπως "εκδίκησης"; υπάρχει άραγε διαφορά;) των συνανθρώπων τους.
Ζωές κατεστραμμένες, δεκαετίες ολόκληρες χαμένες μέσα στα κελιά, επιστροφή σε έναν κόσμο άγνωστο και ίσως εχθρικό. Μπαίνεις νέος και βγαίνεις - αν βγεις - γέρος και τσακισμένος από την ψυχολογική δοκιμασία της δαμόκλειας σπάθης μιας εκτέλεσης να κρέμεται πάνω από το κεφάλι σου και της εκτέλεσης των μοναδικών σου συντρόφων και φίλων. Δεν είναι ν' απορεί κανείς που οι περισσότεροι αυτοκτονούν ή το ρίχουν στο ποτό και τα ναρκωτικά μέχρι να διαλυθούν. Φτάνει κανείς στο σημείο να σκεφτεί ότι καλύτερα να μην έβγαιναν ποτέ.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 65% των πολιτών των ΗΠΑ είναι υπέρ της διατήρησης της θανατικής ποινής. Όπως λέει χαρακτηριστικά ένας πρώην κατάδικος, νομίζουν ότι βρίσκονται στο απυρόβλητο επειδή είναι αθώοι. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν αρκεί αυτό για να εξασφαλίσεις ότι δεν θα βρεθείς μια μέρα στα πυρά της δικαιοσύνης.
Αλλά ακόμη και αν υπήρχε τρόπος να εξασφαλιστεί ότι θα θανατώνονται μόνον ένοχοι, είναι αυτός λόγος να εφαρμόζεται μια τόσο απάνθρωπη, σκληρή, φρικαλέα, και κυρίως μη αναστρέψιμη ποινή; Καταδικάζοντας τον δολοφόνο με θάνατο, δεν γινόμαστε εμείς δολοφόνοι, και μάλιστα χειρότεροι από εκείνον; Σε τι διαφέρει η θεσμοθετημένη βία του κράτους από την ατομική βία; Δεν ξέρω αν υπάρχουν άνθρωποι που τους "αξίζει" να πεθάνουν (με ποιο κριτήριο άραγε;), αλλά δεν πιστεύω ότι αξίζει σε κανέναν το μαρτύριο της αναμονής της εκτέλεσης, της γνώσης ότι την τάδε μέρα και ώρα θα πεθάνεις.
Αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι, δεν είναι δυνατόν να επιβάλουμε αυτή τη φρίκη στον συνάνθρωπό μας.
Καθώς διαβάζω την ιστορία του Paul House, ενός κατάδικου που χτυπήθηκε από σκλήρυνση κατά πλάκας ενόσω βρισκόταν έγκλειστος, και έμεινε δύο χρόνια χωρίς ιατρική διάγνωση (προσέξτε, ούτε καν διάγνωση, για περίθαλψη δεν συζητάμε καν), ενώ στη συνέχεια τα μόνα φάρμακα που του χορηγούνταν για πολλούς μήνες ήταν βιταμίνες και παρακεταμόλη (χρειάστηκε δικαστικός αγώνας για να του χορηγηθούν οι απαραίτητες ενέσεις για την ασθένειά του), αναρωτιέμαι τι λογής άνθρωποι επιτρέπουν να περιέλθει ο συνάνθρωπός τους σε τέτοια κατάσταση.
Ο Nathson Fields, ένας άλλος πρώην θανατοποινίτης, θεωρεί ότι το περιστατικό δεν είναι τυχαίο ούτε μεμονωμένο: οφείλεται στη νοοτροπία του ίδιου του συστήματος, που διαποτίζει και τους εκπροσώπους του και συνοψίζεται στη φράση: "Γιατί να σε φροντίσουμε, αφού έτσι κι αλλιώς θα σε σκοτώσουμε;"
Ο Paul πέρασε δέκα χρόνια της ζωής του ακίνητος, καθηλωμένος σε έκαν κελί όπου έτρωγε, κοιμόταν και έκανε τις ανάγκες του, χωρίς να βγαίνει ποτέ, ούτε καν την ώρα που προαυλίζονταν οι συγκρατούμενοί του, γιατί κανείς δεν έκανε τον κόπο να τον βοηθήσει να μετακινηθεί.
Όλον αυτόν τον καιρό, οι δεσμοφύλακες, που θέλουν να λέγονται άνθρωποι, περνούσαν δίπλα του, έμπαιναν ίσως στο κελί για να του δώσουν φαγητό, άνοιγαν και έκλειναν πόρτες, κουβέντιαζαν μεταξύ τους για τον καιρό, για την πολιτική κατάσταση, για το σχολείο των παιδιών, ίσως και για τον μπελαλίδικο κατάδικο εκείνου του κελιού, που τους έχει κουράσει με τις απαιτήσεις του.
Και αυτά τα όντα, που διστάζω να ονομάσω ανθρώπους, ζουν μια ζωή λίγο πολύ κανονική, με το σπιτάκι τους, το αυτοκίνητο, την οικογένεια, τις μπύρες το βράδυ και τις διακοπές το καλοκαίρι. Θεωρούνται αξιοσέβαστοι πολίτες, και το "επάγγελμά" τους αναγκαίο. Καταδικάζουμε τα βασανιστήρια και αγνοούμε το γεγονός ότι οι δεσμοφύλακες αυτοί είναι από τους χειρότερους βασανιστές. Δεν βασανίζουν από μίσος ή διαστροφή, κάτι απεχθές αλλά τέλος πάντων κατανοητό και ανθρώπινο, αλλά από αδιαφορία και συνήθεια, με την λογική του δημοσίου υπαλλήλου που ως "απλός υπάλληλος'" νομίζει ότι δεν φέρει ευθύνη για τις συνέπειες του μηχανισμού που υπηρετεί.
Και οι δικαστές που έβγαλαν την καταδικαστική απόφαση, καταστρέφοντας τις ζωές των συνανθρώπων τους, απολαμβάνουν το σεβασμό των συμπολιτών τους και θεωρούνται στυλοβάτες της κοινωνίας.
Αν αυτοί λέγονται άνθρωποι, παρακαλώ εξαιρέστε με από το είδος.
