Διάβασα πρόσφατα ένα ρητό που πολύ μου άρεσε:
"Ισότητα των δύο φύλων θα υπάρχει μόνο όταν πρόεδρος της δημοκρατίας θα είναι μια γυναίκα ηλίθια".
Εκ πρώτης όψεως ξαφνιάζει, έτσι δεν είναι; Για σκεφτείτε το όμως λίγο. Πόσους ανεγκέφαλους αρσενικούς δεν έχουμε ανεχθεί στην εξουσία; Ας μην πάμε μακριά, ο Μπους ο νεώτερος αποτελεί πρόσφατο και λαμπρό παράδειγμα. Αλλά και ο δικός μας Κωστάκης δεν είναι κανένα πρότυπο λαμπρής διάνοιας.
Πόσο εύκολο θα ήταν για μια γυναίκα εξίσου ανεγκέφαλη να φτάσει στο ανώτατο αξίωμα μιας χώρας;
Από τις γυναίκες περιμένουμε πάντα περισσότερα. Θέλουν ισότητα; Να την κερδίσουν, κύριοι! Η ισότητα δεν είναι φυσικό δικαίωμα, δεν είναι δώρο που μας δίνεται με τη γέννησή μας, όχι κύριοι! Η ισότητα κατακτάται με ιδρώτα και αίμα!
Μια γυναίκα σε θέση παραδοσιακά αντρική πρέπει να αποδείξει ότι είναι διπλά άξια από τους άντρες συναδέλφους της για να την παραδεχτούν. Πρέπει να αγωνίζεται καθημερινά για να αποδεικνύει συνεχώς την αξία της. Όλοι καραδοκούν για το παραμικρό της σταβοπάτημα. Οι γυναίκες που βλέπουμε σε θέσεις παραδοσιακά ανδροκρατούμενες συνήθως είναι γυναίκες ιδιαίτερα ικανές και ιδιαίτερα σκληρές - έχουν αναγκαστεί να σκληρύνουν για να αντεπεξέλθουν στην πίεση των απαιτήσεων, αλλά και για να ανταποκριθούν στο αντρικό κατά βάση πρότυπο του ρόλου που καλούνται να παίξουν. Όσες δεν το θέλησαν ή δεν το κατόρθωσαν, δεν ανήλθαν στην ιεραρχία.
Στην προσωπική και κοινωνική ζωή τα πράγματα δεν είναι καλύτερα.
Η ευθύνη για το νοικοκυριό ανήκει παραδοσιακά στη γυναίκα. Ο άντρας που συμμετέχει στις οικιακές εργασίες θεωρείται ότι κάνει υπέρβαση καθήκοντος και του αξίζουν εύσημα. Η γυναίκα που κάνει το ίδιο θεωρείται ότι κάνει απλώς το καθήκον της - και αν δεν θέλει να το κάνει επικρίνεται.
Οι άντρες "βοηθούν" στις δουλειές του σπιτιού, και θέλουν έπαινο για την καλή τους συμπεριφορά κάθε φορά που το κάνουν. Οι γυναίκες έχουν την έγνοια της φροντίδας του σπιτιού, των παιδιών, της οικογένειας. Ακόμη και όταν το βάρος των καθημερινών εργασιών μοιράζεται, η έγνοια βαρύνει κατά κανόνα αποκλειστικά τη γυναίκα.
Φαντάζομαι πως θα υπάρχουν εξαιρέσεις στον παραπάνω κανόνα. Εγώ προσωπικά δεν έτυχε να γνωρίσω ποτέ καμμία εξαίρεση. Αλλά και αν υπάρχουν, απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Ναι, έχουν γίνει τεράστια βήματα, έχουν γίνει πολλές κατακτήσεις, έχουμε όμως ακόμη δρόμο μπροστά μας για την πλήρη ισότητα των φύλων.
Αν και, βλέποντας ορισμένες χαριτόβρυτες κυρίες της πολιτικής μας σκηνής, ομολογώ ότι ίσως η ισότητα να βρίσκεται πραγματικά προ των πυλών....
:-)
Πέμπτη 26 Μαρτίου 2009
Σάββατο 21 Μαρτίου 2009
ΔΟΝΚΙΧΩΤΙΚΑ
Περί κυνηγιού ανεμόμυλων, στο μπλογκ των Shraosa & Rakasha
Το βρήκα πολύ καλό.
Μετάφραση για περίπτωση ανάγκης:
1. Όταν αντιμετωπίζεις κάτι που μπορεί να είναι είτε ανεμόμυλος είτε γίγαντας, τι θα έπρεπε να αναρωτηθείς;
Κάποιοι αναρωτιούνται, "αν δεν κάνουμε τίποτα, και είναι όντως ένας κακός γίγαντας, μας συμφέρει να κάνουμε τέτοιο λάθος;"
Αυτοί οι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι προνοητικοί και θαρρετοί.
2. Κάποιοι αναρωτιούνται, "αν του επιτεθούμε από λάθος, μας συμφέρει να αντικαταστήσουμε έναν ανεμόμυλο;"
Αυτοί οι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι προσεκτικοί και πραγματιστές.
Άλλοι πάλι αναρωτιούνται, "με το κόστος του σφάλματος τόσο μεγάλο και στις δύο περιπτώσεις, μήπως θα έπρεπε πάντοτε να απαντάμε την ερώτηση αν πρόκειται για ανεμόμυλο ή για γίγαντα πριν δράσουμε;"
Αυτοί οι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι αντικειμενικοί και σοφοί.
3. Ελάχιστοι αναρωτιούνται, "μήπως το γεγονός ότι δίνουμε ίση σημασία στην ύπαρξη κακών γιγάντων και στην ύπαρξη ανεμόμυλων είναι σημάδι παράνοιας;"
Δύσκολα διαπιστώνει κανείς τι θεωρούν αυτοί οι άνθρωποι τους εαυτούς τους, γιατί ποτέ δεν τους καλούνε στα πάρτυ.
Σκεφτείτε λοιπόν... πόσο σοβαρό είναι να αναρωτιόμαστε μήπως οι ανεμόμυλοι είναι γίγαντες;
Παρασκευή 20 Μαρτίου 2009
A NEW BLOG IN TOWN
Ο φίλος μου Astron ξεκίνησε πρόσφατα το καινούριο του μπλογκ με το όνομα Σπίθες, φωτεινές αναλαμπές που προσπαθούν να σκορπίσουν τα σκοτάδια της μεταφυσικής.
Μέχρις στιγμής μπορείτε να διαβάσετε εκεί για τον Δαρβίνο, για τον Καρλ Σέιγκαν, για τις πρόσφατες απαράδεκτες δηλώσεις του Πάπα περί ακαταλληλότητας του προφυλακτικού ως μέσου πρόληψης του AIDS, για το πώς θα ήταν ο κόσμος αν δεν υπήρχε θεός (ακριβώς όπως είναι και τώρα) και άλλα πολλά. Σας προτείνω να ξεκινήσετε από το άρθρο "άθεη ετών 83", εμένα τουλάχιστον μου έφτιαξε τη μέρα.
Welcome to the club, Astron!
Μέχρις στιγμής μπορείτε να διαβάσετε εκεί για τον Δαρβίνο, για τον Καρλ Σέιγκαν, για τις πρόσφατες απαράδεκτες δηλώσεις του Πάπα περί ακαταλληλότητας του προφυλακτικού ως μέσου πρόληψης του AIDS, για το πώς θα ήταν ο κόσμος αν δεν υπήρχε θεός (ακριβώς όπως είναι και τώρα) και άλλα πολλά. Σας προτείνω να ξεκινήσετε από το άρθρο "άθεη ετών 83", εμένα τουλάχιστον μου έφτιαξε τη μέρα.
Welcome to the club, Astron!
Τρίτη 17 Μαρτίου 2009
ΤΟ ΕΞΥΠΝΟ ΠΟΥΛΙ
Προχθές το βράδυ άκουγα ραδιόφωνο στο αυτοκίνητο, κάποιον σταθμό που δεν είχα ξαναπετύχει. Το παλικάρι που μιλούσε ανάμεσα στα τραγουδάκια θεώρησε καλό κάποια στιγμή να μας ενημερώσει για μια πρόσφατη επιστημονική ανακάλυψη.
Σύμφωνα με κάποιο πείραμα, λέει, διαπιστώθηκε ότι οι πιο μεγάλης ηλικίας άντρες κάνουν παιδιά λιγότερο έξυπνα. Με το που έχω ακούσει αυτό έχω τσιτώσει. Ο νεαρός συνεχίζει ανυποψίαστος, σχολιάζοντας την είδηση, λέγοντας κάτι σαν "καλά τα λένε αυτοί οι κύριοι επιστήμονες, αλλά μήπως είναι κι εύκολο να κάνεις παιδιά νέος; πώς θα τα βγάλεις πέρα οικονομικά;"
Καλή τη πίστη βέβαια μας τα μεταφέρει αυτά, κι εγώ αναρωτιέμαι, μα καλά, υπάρχουν ακόμη επιστήμονες που μιλούν για "εξυπνάδα", ή μήπως ο ραδιοφωνικός παραγωγός παρεξήγησε αυτό που διάβασε;
Αναζητώ λοιπόν την είδηση στο ίντερνετ, και ιδού. Αναφέρεται ότι τα τέκνα μεγαλύτερων σε ηλικία πατεράδων είχαν χαμηλότερες επιδόσεις σε μια σειρά από τεστ ευφυΐας. Γεγονός που στα μάτια του μέσου ανθρώπου σημαίνει πολύ απλά ότι οι μεγάλοι μπαμπάδες κάνουν λιγότερο έξυπνα παιδιά.
Ένα πρώτο πρόβλημα που συναντάμε, είναι ότι για να μελετήσουμε την επίδραση μιας παραμέτρου σε ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό, προσπαθούμε να το μετρήσουμε κρατώντας σταθερές όλες τις παραμέτρους εκτός από εκείνην που μελετάμε. Κάτι τέτοιο ίσως να είναι εφικτό στη φυσική ή τη χημεία, πόσο εφικτό είναι όμως στην ψυχολογία ή την κοινωνιολογία; Πόσο σίγουρος μπορεί να είναι κανείς ότι μετρά πράγματι μόνο την επίδραση της ηλικίας του πατέρα στην εξυπνάδα του παιδιού και όχι και την επίδραση και άλλων παραγόντων που διαφεύγουν τις προσοχής του ή που συνδέονται έμμεσα με την ηλικία; Ακόμη κι αν παρατηρήσει μια στατιστική σχέση των μεγεθών που μετρά, πόσο σίγουρος μπορεί να είναι ότι η στατιστική αυτή σχέση συνεπάγεται και άμεση σχέση αιτίου-αιτιατού;
Πάντα θυμάμαι τις περίφημες μελέτες που συνδέουν τον αριθμό των πελαργών με το ρυθμό γεννήσεων, και βρίσκουν θετική συσχέτιση. Μήπως λοιπόν οι πελαργοί φέρνουν τα μωρά;
Ένας επιστήμονας καταλαβαίνει (ελπίζουμε) την ακριβή σημασία μιας τέτοιας μελέτης. Ένας μη ειδικός όμως, πολύ εύκολα βγάζει το συμπέρασμα ότι "πιο μεγάλος μπαμπάς ίσον πιο χαζό παιδί".
Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι η γενικευμένη ταύτιση του περίφημου "δείκτη νοημοσύνης" ή "δείκτη ευφυΐας" (intelligence quotient, IQ) με "μέτρηση εξυπνάδας".
Ο εφευρέτης των πρώτων τεστ νοημοσύνης, ο γάλλος Αλφρέντ Μπινέ, δήλωσε: "η κλίμακα, για να ακριβολογούμε, δεν επιτρέπει τη μέτρηση της ευφυίας, διότι οι διανοητικές ικανότητες δεν μπορούν να αθροιστούν, κι επομένως δεν μπορούν να μετρηθούν όπως μετριέται μια γραμμική επιφάνεια".
Αναρωτιέμαι αν θα λήξει ποτέ η μανία μέτρησης της εξυπνάδας και η εμμονή με τα τόσο παρεξηγημένα τεστ "ευφυΐας", τα οποία δεν είναι παρά μια σειρά ασκήσεων σχεδιασμένων για να μετρούν συγκεκριμένες δεξιότητες μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια. Το μόνο που μπορούν να μας πουν αυτά τα τεστ είναι πόσο επιδέξιο είναι ένα άτομο στην επίλυση συγκεκριμένου τύπου ασκήσεων. Δεν μπορούν όμως να μας πουν πόσο "έξυπνο" είναι αυτό το άτομο.
Η εξυπνάδα είναι όπως η ομορφιά: δεν μετριέται. Καθένας την αναγνωρίζει όταν τη βλέπει, αλλά είναι ένα σύνολο τόσο πολλών παραγόντων και αποτέλεσμα τόσων πολλών αλληλεπιδράσεων, ώστε δεν μπορούμε καλά-καλά ούτε να την ορίσουμε, όχι να την μετρήσουμε κιόλας.
Συνιστώ ανεπιφύλακτα το εξαιρετικό βιβλίο του Αλμπέρ Ζακαρ "Εγώ και οι άλλοι" από τις εκδόσεις Κάτοπτρο. Ο συγγραφέας εξηγεί αναλυτικά, μεταξύ άλλων, ότι ο "δείκτης ευφυΐας" δεν μετρά την εξυπνάδα, διότι η εξυπνάδα είναι τόσο πολυσύνθετη ώστε δεν μπορεί να μετρηθεί. Επισημαίνει επίσης τον κίνδυνο των προφανών συσχετισμών και των αυθαίρετων συνδέσεων τύπου αιτίου-αιτιατού.
Ιδού πώς παρουσιάζουν το βιβλίο οι εκδότες:
Ο παγκοσμίως γνωστός γενετιστής και διανοούμενος μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε άνθρωπος είναι ένα ον μοναδικό. «Είμαι όμορφος; Είμαι έξυπνος; Σε αυτές τις δύο αιχμηρές ερωτήσεις δεν υπάρχει ορθή απάντηση. Οι ερωτήσεις δεν έχουν νόημα, επειδή στηρίζονται σε ένα λογικό σφάλμα: την αντικατάσταση του "διαφορετικός" από το "κατώτερος" ή το "ανώτερος".»
Σύμφωνα με κάποιο πείραμα, λέει, διαπιστώθηκε ότι οι πιο μεγάλης ηλικίας άντρες κάνουν παιδιά λιγότερο έξυπνα. Με το που έχω ακούσει αυτό έχω τσιτώσει. Ο νεαρός συνεχίζει ανυποψίαστος, σχολιάζοντας την είδηση, λέγοντας κάτι σαν "καλά τα λένε αυτοί οι κύριοι επιστήμονες, αλλά μήπως είναι κι εύκολο να κάνεις παιδιά νέος; πώς θα τα βγάλεις πέρα οικονομικά;"
Καλή τη πίστη βέβαια μας τα μεταφέρει αυτά, κι εγώ αναρωτιέμαι, μα καλά, υπάρχουν ακόμη επιστήμονες που μιλούν για "εξυπνάδα", ή μήπως ο ραδιοφωνικός παραγωγός παρεξήγησε αυτό που διάβασε;
Αναζητώ λοιπόν την είδηση στο ίντερνετ, και ιδού. Αναφέρεται ότι τα τέκνα μεγαλύτερων σε ηλικία πατεράδων είχαν χαμηλότερες επιδόσεις σε μια σειρά από τεστ ευφυΐας. Γεγονός που στα μάτια του μέσου ανθρώπου σημαίνει πολύ απλά ότι οι μεγάλοι μπαμπάδες κάνουν λιγότερο έξυπνα παιδιά.
Ένα πρώτο πρόβλημα που συναντάμε, είναι ότι για να μελετήσουμε την επίδραση μιας παραμέτρου σε ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό, προσπαθούμε να το μετρήσουμε κρατώντας σταθερές όλες τις παραμέτρους εκτός από εκείνην που μελετάμε. Κάτι τέτοιο ίσως να είναι εφικτό στη φυσική ή τη χημεία, πόσο εφικτό είναι όμως στην ψυχολογία ή την κοινωνιολογία; Πόσο σίγουρος μπορεί να είναι κανείς ότι μετρά πράγματι μόνο την επίδραση της ηλικίας του πατέρα στην εξυπνάδα του παιδιού και όχι και την επίδραση και άλλων παραγόντων που διαφεύγουν τις προσοχής του ή που συνδέονται έμμεσα με την ηλικία; Ακόμη κι αν παρατηρήσει μια στατιστική σχέση των μεγεθών που μετρά, πόσο σίγουρος μπορεί να είναι ότι η στατιστική αυτή σχέση συνεπάγεται και άμεση σχέση αιτίου-αιτιατού;
Πάντα θυμάμαι τις περίφημες μελέτες που συνδέουν τον αριθμό των πελαργών με το ρυθμό γεννήσεων, και βρίσκουν θετική συσχέτιση. Μήπως λοιπόν οι πελαργοί φέρνουν τα μωρά;
Ένας επιστήμονας καταλαβαίνει (ελπίζουμε) την ακριβή σημασία μιας τέτοιας μελέτης. Ένας μη ειδικός όμως, πολύ εύκολα βγάζει το συμπέρασμα ότι "πιο μεγάλος μπαμπάς ίσον πιο χαζό παιδί".
Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι η γενικευμένη ταύτιση του περίφημου "δείκτη νοημοσύνης" ή "δείκτη ευφυΐας" (intelligence quotient, IQ) με "μέτρηση εξυπνάδας".
Ο εφευρέτης των πρώτων τεστ νοημοσύνης, ο γάλλος Αλφρέντ Μπινέ, δήλωσε: "η κλίμακα, για να ακριβολογούμε, δεν επιτρέπει τη μέτρηση της ευφυίας, διότι οι διανοητικές ικανότητες δεν μπορούν να αθροιστούν, κι επομένως δεν μπορούν να μετρηθούν όπως μετριέται μια γραμμική επιφάνεια".
Αναρωτιέμαι αν θα λήξει ποτέ η μανία μέτρησης της εξυπνάδας και η εμμονή με τα τόσο παρεξηγημένα τεστ "ευφυΐας", τα οποία δεν είναι παρά μια σειρά ασκήσεων σχεδιασμένων για να μετρούν συγκεκριμένες δεξιότητες μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια. Το μόνο που μπορούν να μας πουν αυτά τα τεστ είναι πόσο επιδέξιο είναι ένα άτομο στην επίλυση συγκεκριμένου τύπου ασκήσεων. Δεν μπορούν όμως να μας πουν πόσο "έξυπνο" είναι αυτό το άτομο.
Η εξυπνάδα είναι όπως η ομορφιά: δεν μετριέται. Καθένας την αναγνωρίζει όταν τη βλέπει, αλλά είναι ένα σύνολο τόσο πολλών παραγόντων και αποτέλεσμα τόσων πολλών αλληλεπιδράσεων, ώστε δεν μπορούμε καλά-καλά ούτε να την ορίσουμε, όχι να την μετρήσουμε κιόλας.
Συνιστώ ανεπιφύλακτα το εξαιρετικό βιβλίο του Αλμπέρ Ζακαρ "Εγώ και οι άλλοι" από τις εκδόσεις Κάτοπτρο. Ο συγγραφέας εξηγεί αναλυτικά, μεταξύ άλλων, ότι ο "δείκτης ευφυΐας" δεν μετρά την εξυπνάδα, διότι η εξυπνάδα είναι τόσο πολυσύνθετη ώστε δεν μπορεί να μετρηθεί. Επισημαίνει επίσης τον κίνδυνο των προφανών συσχετισμών και των αυθαίρετων συνδέσεων τύπου αιτίου-αιτιατού.
Ιδού πώς παρουσιάζουν το βιβλίο οι εκδότες:
Ο παγκοσμίως γνωστός γενετιστής και διανοούμενος μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε άνθρωπος είναι ένα ον μοναδικό. «Είμαι όμορφος; Είμαι έξυπνος; Σε αυτές τις δύο αιχμηρές ερωτήσεις δεν υπάρχει ορθή απάντηση. Οι ερωτήσεις δεν έχουν νόημα, επειδή στηρίζονται σε ένα λογικό σφάλμα: την αντικατάσταση του "διαφορετικός" από το "κατώτερος" ή το "ανώτερος".»
Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009
Η ΑΘΕΪΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Ο φίλος Διαγόρας ο Μήλιος ανέβασε μια ανάρτηση με θέμα Η αθεΐα στο διαδίκτυο. Αναφέρεται στη δημιουργία ενός συλλογικού ιστολογίου με θέμα την αθεΐα που πρόκειται να δημιουργηθεί σύντομα. Όποιος ενδιαφέρεται ας ρίξει μια ματιά.
Το μόνο που έχω να προσθέσω στα όσα γράφει ο Διαγόρας είναι ότι στην ομάδα των αρθρογράφων του νέου ιστολογίου θα ήταν παραπάνω από ευπρόσδεκτος κάποιος νομομαθής. Συχνά έχουμε απορίες σε σχέση με νομικά ζητήματα και θα βοηθούσε πολύ η παρουσία κάποιου που να κατέχει τα θέματα αυτά. Δεν είναι ανάγκη να γράφει άρθρα, μπορεί να συμμετέχει συμβουλευτικά στις συζητήσεις της ομάδας. Αν τυχόν ενδιαφέρεται κανείς, ας επικοινωνήσει μαζί μου.
Το μόνο που έχω να προσθέσω στα όσα γράφει ο Διαγόρας είναι ότι στην ομάδα των αρθρογράφων του νέου ιστολογίου θα ήταν παραπάνω από ευπρόσδεκτος κάποιος νομομαθής. Συχνά έχουμε απορίες σε σχέση με νομικά ζητήματα και θα βοηθούσε πολύ η παρουσία κάποιου που να κατέχει τα θέματα αυτά. Δεν είναι ανάγκη να γράφει άρθρα, μπορεί να συμμετέχει συμβουλευτικά στις συζητήσεις της ομάδας. Αν τυχόν ενδιαφέρεται κανείς, ας επικοινωνήσει μαζί μου.
Σάββατο 14 Μαρτίου 2009
ΔΙΠΛΗ ΓΙΟΡΤΗ
Και ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, και ήγγικεν η ώρα της μεγάλης μας εθνικής εορτής.
Αυτή τη φορά όμως ήμουν προετοιμασμένη ψυχολογικά. Δεν σοκαρίστηκα όσο είχα σοκαριστεί την πρώτη φορά που έσκασε μύτη το σχετικό φυλλαδιάκι μέσα στο καλαθάκι του πενταετούς βλαστού μου. Αυτή τη φορά το περίμενα. Και ήρθε:
Αυτή τη φορά, βλέπετε, η εορτή δεν ήταν μόνον εθνική. Ήτανε και θρησκευτική.
Διπλή γιορτή!
Ρώτησα την κόρη μου αν θέλει να μάθει το ποίημα και να το πει στη γιορτή. Μου απάντησε "δεν ξέρω" που στην προσωπική της ιδιοδιάλεκτο σημαίνει "μάλλον όχι". Το έχωσα σε μια γωνιά της βιβλιοθήκης κι εγώ και ησύχασα. Τη μέρα της γιορτής το πιθανότερο είναι να "αρρωστήσει" και να μην παρευρεθεί, όπως "αρρώστησε" και την 28η Οκτωβρίου. Όταν μεγαλώσει λίγο, με το καλό, και μπορώ να της εξηγώ κάποια πράγματα, ας αποφασίσει μόνη της αν θα συμμετάσχει στις εθνοθρησκευτικές πανηγύρεις ή όχι.
Και κάθομαι τώρα και αναρωτιέμαι, για άλλη μια φορά, τι σχέση έχει ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Τι σχέση έχει η κρατική παιδεία με τη χριστιανική μυθολογία. Τι δουλειά έχει ο κρίνος του Γαβριήλ (με το συμπάθιο) με τη μόρφωση και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών μας. Τι να τους έχει πει η δασκάλα τους για το θέμα αυτό.
Τι γίνεται άραγε όταν υπάρχει στην τάξη κάποιο αλλόθρησκο παιδάκι; Του δίνουν κι αυτουνού να πει ποιηματάκι; Το αφήνουνε να χαζεύει τα άλλα που λένε ποίημα, όλοι-όλοι αντάμα και ο ψωριάρης χώρια; Ξεδιαλέγουνε τα ποιήματα και στους αλλόθρησκους παραλείπουν τις θρησκευτικές αναφορές, αφήνοντας μόνο τις εθνικές; (να μην ανοίξω το θέμα του τι κάνουν όταν είναι και αλλόθρησκο και αλλοεθνές το παιδάκι). Και με εμάς, που είμαστε άθεοι και η δασκάλα το ξέρει, τι γίνεται; Τόσο ασήμαντο της φαίνεται αυτό, ώστε ελαφρά τη καρδία έδωσε στο παιδί μου να μάθει αυτό το ποίημα; Ή μήπως την έχει δει ιεραπόστολος και κοιτάζει να φωτίσει το μυαλό του δυστυχισμένου παραπλανημένου άθεου τέκνου;
Παρακαλώ θερμά όσους χριστιανούς διαβάζουν αυτό το άρθρο και σκέφτονται "Έλα μωρέ τώρα, σάμπως τι θα πάθει; Δεν είναι και τίποτε σπουδαίο να πει ένα ποίημα το παιδάκι", ας σκεφτούν πώς θα ένιωθαν αυτοί αν ζούσαν σε μουσουλμανική χώρα και το παιδί τους ερχόταν σπίτι με την οδηγία να αποστηθίσει ένα ποίημα που υμνεί τη δόξα του προφήτη Μωάμεθ - και σαν να μην έφτανε αυτό, να ήταν υποχρεωμένοι να το βοηθήσουν οι ίδιοι να το μάθει, μια που το παιδί δεν ξέρει ακόμη ανάγνωση.
Φυσικά το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Όλο το χρόνο δεν είχα δει μια εργασία από τα χέρια του παιδιού μου και παραμονές χριστουγέννων είδα να καταφθάνουν εν αφθονία αγγελουδάκια, αγιοβασιλάκια, καρτούλες, κηροπήγια.
Στη γιορτή των χριστουγέννων η τάξη παρουσίασε μια παράσταση με θέμα τη γέννηση του Χριστού. Η κόρη μου είχε ντυθεί αγγελουδάκι, δηλαδή κομπάρσος, όπως και όλα τα παιδιά που περίσσεψαν μετά το casting των πρώτων και δεύτερων ρόλων (Ιωσήφ, Μαρία, Μάγοι, βοσκοί). Σε περίπτωση που αναρωτιέστε γιατί της το επέτρεψα παρά το γεγονός ότι είμαστε άθεοι, σκεφτείτε πώς θα αισθανόταν αν απείχε από μια τόσο θεαματική γιορτή όπου θα συμμετείχαν όλοι οι συμμαθητές της.
Τα παιδάκια μπήκαν στην αίθουσα, ντυμένα ανάλογα με το ρόλο τους, και στάθηκαν στο κέντρο. Πριν ξεκινήσει η παράσταση, η δασκάλα τα ρώτησε:
- Τι γιορτάζουμε σήμερα παιδάκια;
- Τη γέννηση του Χριστού!
- Γιατί ήρθε ο Χριστός στον κόσμο;
- Για να μας σώσει από τις αμαρτίες μας!
Τι λογής αμαρτίες μπορεί να κουβαλά ένα πεντάχρονο; Και σε τι θα το ωφελήσει να του χώσουμε το κεφάλι την έννοια της "αμαρτίας" σε αυτήν την τρυφερή ηλικία; Στην καλύτερη περίπτωση θα το μπερδέψει, στην χειρότερη θα του προκαλέσει φοβίες, ενοχές, ανασφάλειες. Και συνεχίζει τις ερωτήσεις, εκμαιεύοντας από τα παιδιά την ιστορία με τη σφαγή των νηπίων. Τι έχει να προσφέρει στα παιδιά αυτός ο μύθος; Είναι δυνατόν να τα ωφελεί η αφήγηση της στυγνής σφαγής δεκάδων βρεφών; Είναι δυνατόν να θεωρείται χαρμόσυνο το γεγονός ότι ένα και μόνο βρέφος διέφυγε (ήταν γιος του αφεντικού βλέπεις αυτός!) ενώ όλα τα άλλα σφαγιάστηκαν; Είναι δυνατόν να λέγεται παιδεία αυτό;
Από κουβέντες με την κόρη μου, όσο το δυνατόν πιο διακριτικές, ξέρω ότι η δασκάλα τους έχει μιλήσει επίσης και για τον διάβολο. Προσπαθώ να εξηγώ στη μικρή ότι όλα αυτά είναι παραμύθια, ότι οι άνθρωποι έχουν την τάση να προσωποποιούν τους φόβους και τις ελπίδες τους, ότι ο διάβολος είναι ένα μυθικό πλάσμα σαν τους δράκους και τα τέρατα των παραμυθιών, αλλά τι να το κάνεις αυτό; Όταν η δασκάλα μιλάει με φωνή σοβαρή και κατανυκτική μέσα στην τάξη για το τρομερό αυτό πλάσμα, προειδοποιώντας τα παιδιά για τους κινδύνους που ελλοχεύουν, τι ισχύ θα έχουν τα δικά μου λόγια μέσα στο μυαλό του παιδιού; Στην ηλικία που βρίσκεται, δεν ξεχωρίζει ακόμη την αλήθεια από τη φαντασία. Μπορεί να "ξέρει", επειδή της το λέω, ότι ο διάβολος δεν υπάρχει "στ' αλήθεια". Αυτό όμως δεν θα την εμποδίσει να τρομοκρατηθεί από την περιγραφή του, με τον ίδιο τρόπο που θα την τρομοκρατούσε ένα παραμύθι με τέρατα ή με φαντάσματα, κι ας "ξέρει" ότι δεν υπάρχουν.
Αναρωτήθηκα λοιπόν κάποια στιγμή αν όλα αυτά είναι πρωτοβουλίες της δασκάλας ή προβλέπονται από το πρόγραμμα σπουδών. Τι προβλέπει λοιπόν το κράτος για τη διδασκαλία των θρησκευτικών;
Από την τρίτη δημοτικού και μετά το πρόγραμμα προβλέπει μάθημα θρησκευτικών (προαιρετικό για όλους, ακόμη και για βαπτισμένους χριστιανούς, αντίθετα με αυτό που θέλησε να μας κάνει να πιστέψουμε ο κύριος Στυλιανίδης με τις δηλώσεις του περί ετεροδόξων και μόνο). Τι γίνεται όμως στις προηγούμενες τάξεις, δηλαδή στο νηπιαγωγείο και στις δυο πρώτες τάξεις του δημοτικού; Θεωρητικά, δεν υπάρχει μάθημα θρησκευτικών, επομένως δεν υπάρχει και πρόβλημα για τους ετερόδοξους.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Οι πάμπολλες χριστιανικές αναφορές που γίνονται στο γενικότερο πλαίσιο των "ελληνικών" παραδόσεων, δεν συνιστούν διδασκαλία θρησκευτικών; Όταν η μεγαλύτερη σχολική γιορτή είναι τα χριστούγεννα, όταν τα παιδιά απαγγέλουν ποιήματα για τον ευαγγελισμό της θεοτόκου, όταν οι χριστιανικοί μύθοι διδάσκονται σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς σε διάφορες ώρες και σε διάφορα πλαίσια, όταν τα παιδιά ζωγραφίζουν αγγελουδάκια και πασχαλινά αυγά, πώς μπορούμε να λέμε ότι δεν γίνεται μάθημα θρησκευτικών;
Όπως μας πληροφορεί το ΦΕΚ 303 της 13ης Μαρτίου 2003:
[b]"Στο Νηπιαγωγείο και στις δύο τάξεις του Δημοτικού (Α και Β) όπου απουσιάζει από το Ωρολόγιο Πρόγραμμα το μάθημα των θρησκευτικών, στο πλαίσιο της ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης του παιδιού, μπορεί να λαμβάνονται θέματα και αφορμές από το μάθημα της "Μελέτης του Περιβάλλοντος". Το μάθημα αυτό μπορεί να συνδεθεί με τη θρησκευτική αγωγή, αφού οι σκοποί του αναφέρονται στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, στην καλλιέργεια οικουμενικών και πανανθρώπινων αξιών και στην ανάπτυξη της ελληνικής μας ταυτότητας και συνείδησης με βάση την πολιτιστική μας κληρονομιά".[/b]
Στην ουσία δηλαδή, όλα επαφίενται στην διακριτική ευχέρεια του δασκάλου. Και τουλάχιστον στο δημοτικό κάπως οριοθετείται το πράγμα, τα θρησκευτικά θέματα στις δυο πρώτες τάξεις υποτίθεται ότι περιορίζονται στο μάθημα της μελέτης του περιβάλλοντος (αν είναι ποτέ δυνατόν, σε λίγο θα τα χώσουν και στα μαθηματικά, μήπως ο θεός δεν είναι ο μέγας γεωμέτρης του σύμπαντος;). Στο νηπιαγωγείο ανά πάσα στιγμή κάθε δάσκαλος μπορεί να μιλήσει για θρησκευτικά θέματα με όποιον τρόπο και για όση ώρα του καπνίσει.
Πλησιάζει το πάσχα, και η καρδιά μου σφίγγεται. Σίγουρα η δασκάλα θα τους μιλήσει για τα πάθη του Ιησού, για τη μαστίγωση, για τη σταύρωση, για το αγκάθινο στεφάνι. Θα ήθελα να μπορούσα να απαλλάξω το παιδί μου από την υποχρέωση να υποστεί αυτήν την τρομολάγνα αφήγηση. Θα ήθελα να μπορούσα να το απαλλάξω από την επαφή με τη φρίκη των βασανιστηρίων και την κακία των ανθρώπων. Πώς όμως να το κάνω; Να μην το στείλω στο σχολείο για ένα μήνα, ας πούμε; Μα είναι λύση αυτό; Αλλωστε, ακόμη κι έτσι, δεν μπορώ ποτέ να είμαι σίγουρη για το τι θα ακούσει στην τάξη και πότε θα το ακούσει.
Είναι φανερό ότι ο νόμος χρειάζεται να αλλάξει. Και όχι μόνο ο νόμος, αλλά και το Σύνταγμα. Και για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζεται πολιτική βούληση, είδος απειλούμενο με εξαφάνιση στην Ελλαδάρα μας. Γιατί οι πολιτικοί κοιτάνε μην τυχόν δυσαρεστήσουν τους ρασοφόρους και χάσουν ψηφοφόρους, και χαϊδεύουν τα αυτιά τους όσο τους έχουν ανάγκη, και μιλούν για εθνικές παραδόσεις εννοώντας χριστιανικές, λες και το γονίδιο της χριστιανοσύνης είναι συνδεδεμένο με αυτό της ελληνοπρέπειας, το ξέρουμε το ποίημα.
Το ξέρουμε απέξω και ανακατωτά.
Αυτή τη φορά όμως ήμουν προετοιμασμένη ψυχολογικά. Δεν σοκαρίστηκα όσο είχα σοκαριστεί την πρώτη φορά που έσκασε μύτη το σχετικό φυλλαδιάκι μέσα στο καλαθάκι του πενταετούς βλαστού μου. Αυτή τη φορά το περίμενα. Και ήρθε:
Αυτή τη φορά, βλέπετε, η εορτή δεν ήταν μόνον εθνική. Ήτανε και θρησκευτική.
Διπλή γιορτή!
Ρώτησα την κόρη μου αν θέλει να μάθει το ποίημα και να το πει στη γιορτή. Μου απάντησε "δεν ξέρω" που στην προσωπική της ιδιοδιάλεκτο σημαίνει "μάλλον όχι". Το έχωσα σε μια γωνιά της βιβλιοθήκης κι εγώ και ησύχασα. Τη μέρα της γιορτής το πιθανότερο είναι να "αρρωστήσει" και να μην παρευρεθεί, όπως "αρρώστησε" και την 28η Οκτωβρίου. Όταν μεγαλώσει λίγο, με το καλό, και μπορώ να της εξηγώ κάποια πράγματα, ας αποφασίσει μόνη της αν θα συμμετάσχει στις εθνοθρησκευτικές πανηγύρεις ή όχι.
Και κάθομαι τώρα και αναρωτιέμαι, για άλλη μια φορά, τι σχέση έχει ο φάντης με το ρετσινόλαδο. Τι σχέση έχει η κρατική παιδεία με τη χριστιανική μυθολογία. Τι δουλειά έχει ο κρίνος του Γαβριήλ (με το συμπάθιο) με τη μόρφωση και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών μας. Τι να τους έχει πει η δασκάλα τους για το θέμα αυτό.
Τι γίνεται άραγε όταν υπάρχει στην τάξη κάποιο αλλόθρησκο παιδάκι; Του δίνουν κι αυτουνού να πει ποιηματάκι; Το αφήνουνε να χαζεύει τα άλλα που λένε ποίημα, όλοι-όλοι αντάμα και ο ψωριάρης χώρια; Ξεδιαλέγουνε τα ποιήματα και στους αλλόθρησκους παραλείπουν τις θρησκευτικές αναφορές, αφήνοντας μόνο τις εθνικές; (να μην ανοίξω το θέμα του τι κάνουν όταν είναι και αλλόθρησκο και αλλοεθνές το παιδάκι). Και με εμάς, που είμαστε άθεοι και η δασκάλα το ξέρει, τι γίνεται; Τόσο ασήμαντο της φαίνεται αυτό, ώστε ελαφρά τη καρδία έδωσε στο παιδί μου να μάθει αυτό το ποίημα; Ή μήπως την έχει δει ιεραπόστολος και κοιτάζει να φωτίσει το μυαλό του δυστυχισμένου παραπλανημένου άθεου τέκνου;
Παρακαλώ θερμά όσους χριστιανούς διαβάζουν αυτό το άρθρο και σκέφτονται "Έλα μωρέ τώρα, σάμπως τι θα πάθει; Δεν είναι και τίποτε σπουδαίο να πει ένα ποίημα το παιδάκι", ας σκεφτούν πώς θα ένιωθαν αυτοί αν ζούσαν σε μουσουλμανική χώρα και το παιδί τους ερχόταν σπίτι με την οδηγία να αποστηθίσει ένα ποίημα που υμνεί τη δόξα του προφήτη Μωάμεθ - και σαν να μην έφτανε αυτό, να ήταν υποχρεωμένοι να το βοηθήσουν οι ίδιοι να το μάθει, μια που το παιδί δεν ξέρει ακόμη ανάγνωση.
Φυσικά το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Όλο το χρόνο δεν είχα δει μια εργασία από τα χέρια του παιδιού μου και παραμονές χριστουγέννων είδα να καταφθάνουν εν αφθονία αγγελουδάκια, αγιοβασιλάκια, καρτούλες, κηροπήγια.
Στη γιορτή των χριστουγέννων η τάξη παρουσίασε μια παράσταση με θέμα τη γέννηση του Χριστού. Η κόρη μου είχε ντυθεί αγγελουδάκι, δηλαδή κομπάρσος, όπως και όλα τα παιδιά που περίσσεψαν μετά το casting των πρώτων και δεύτερων ρόλων (Ιωσήφ, Μαρία, Μάγοι, βοσκοί). Σε περίπτωση που αναρωτιέστε γιατί της το επέτρεψα παρά το γεγονός ότι είμαστε άθεοι, σκεφτείτε πώς θα αισθανόταν αν απείχε από μια τόσο θεαματική γιορτή όπου θα συμμετείχαν όλοι οι συμμαθητές της.
Τα παιδάκια μπήκαν στην αίθουσα, ντυμένα ανάλογα με το ρόλο τους, και στάθηκαν στο κέντρο. Πριν ξεκινήσει η παράσταση, η δασκάλα τα ρώτησε:
- Τι γιορτάζουμε σήμερα παιδάκια;
- Τη γέννηση του Χριστού!
- Γιατί ήρθε ο Χριστός στον κόσμο;
- Για να μας σώσει από τις αμαρτίες μας!
Τι λογής αμαρτίες μπορεί να κουβαλά ένα πεντάχρονο; Και σε τι θα το ωφελήσει να του χώσουμε το κεφάλι την έννοια της "αμαρτίας" σε αυτήν την τρυφερή ηλικία; Στην καλύτερη περίπτωση θα το μπερδέψει, στην χειρότερη θα του προκαλέσει φοβίες, ενοχές, ανασφάλειες. Και συνεχίζει τις ερωτήσεις, εκμαιεύοντας από τα παιδιά την ιστορία με τη σφαγή των νηπίων. Τι έχει να προσφέρει στα παιδιά αυτός ο μύθος; Είναι δυνατόν να τα ωφελεί η αφήγηση της στυγνής σφαγής δεκάδων βρεφών; Είναι δυνατόν να θεωρείται χαρμόσυνο το γεγονός ότι ένα και μόνο βρέφος διέφυγε (ήταν γιος του αφεντικού βλέπεις αυτός!) ενώ όλα τα άλλα σφαγιάστηκαν; Είναι δυνατόν να λέγεται παιδεία αυτό;
Από κουβέντες με την κόρη μου, όσο το δυνατόν πιο διακριτικές, ξέρω ότι η δασκάλα τους έχει μιλήσει επίσης και για τον διάβολο. Προσπαθώ να εξηγώ στη μικρή ότι όλα αυτά είναι παραμύθια, ότι οι άνθρωποι έχουν την τάση να προσωποποιούν τους φόβους και τις ελπίδες τους, ότι ο διάβολος είναι ένα μυθικό πλάσμα σαν τους δράκους και τα τέρατα των παραμυθιών, αλλά τι να το κάνεις αυτό; Όταν η δασκάλα μιλάει με φωνή σοβαρή και κατανυκτική μέσα στην τάξη για το τρομερό αυτό πλάσμα, προειδοποιώντας τα παιδιά για τους κινδύνους που ελλοχεύουν, τι ισχύ θα έχουν τα δικά μου λόγια μέσα στο μυαλό του παιδιού; Στην ηλικία που βρίσκεται, δεν ξεχωρίζει ακόμη την αλήθεια από τη φαντασία. Μπορεί να "ξέρει", επειδή της το λέω, ότι ο διάβολος δεν υπάρχει "στ' αλήθεια". Αυτό όμως δεν θα την εμποδίσει να τρομοκρατηθεί από την περιγραφή του, με τον ίδιο τρόπο που θα την τρομοκρατούσε ένα παραμύθι με τέρατα ή με φαντάσματα, κι ας "ξέρει" ότι δεν υπάρχουν.
Αναρωτήθηκα λοιπόν κάποια στιγμή αν όλα αυτά είναι πρωτοβουλίες της δασκάλας ή προβλέπονται από το πρόγραμμα σπουδών. Τι προβλέπει λοιπόν το κράτος για τη διδασκαλία των θρησκευτικών;
Από την τρίτη δημοτικού και μετά το πρόγραμμα προβλέπει μάθημα θρησκευτικών (προαιρετικό για όλους, ακόμη και για βαπτισμένους χριστιανούς, αντίθετα με αυτό που θέλησε να μας κάνει να πιστέψουμε ο κύριος Στυλιανίδης με τις δηλώσεις του περί ετεροδόξων και μόνο). Τι γίνεται όμως στις προηγούμενες τάξεις, δηλαδή στο νηπιαγωγείο και στις δυο πρώτες τάξεις του δημοτικού; Θεωρητικά, δεν υπάρχει μάθημα θρησκευτικών, επομένως δεν υπάρχει και πρόβλημα για τους ετερόδοξους.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Οι πάμπολλες χριστιανικές αναφορές που γίνονται στο γενικότερο πλαίσιο των "ελληνικών" παραδόσεων, δεν συνιστούν διδασκαλία θρησκευτικών; Όταν η μεγαλύτερη σχολική γιορτή είναι τα χριστούγεννα, όταν τα παιδιά απαγγέλουν ποιήματα για τον ευαγγελισμό της θεοτόκου, όταν οι χριστιανικοί μύθοι διδάσκονται σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς σε διάφορες ώρες και σε διάφορα πλαίσια, όταν τα παιδιά ζωγραφίζουν αγγελουδάκια και πασχαλινά αυγά, πώς μπορούμε να λέμε ότι δεν γίνεται μάθημα θρησκευτικών;
Όπως μας πληροφορεί το ΦΕΚ 303 της 13ης Μαρτίου 2003:
[b]"Στο Νηπιαγωγείο και στις δύο τάξεις του Δημοτικού (Α και Β) όπου απουσιάζει από το Ωρολόγιο Πρόγραμμα το μάθημα των θρησκευτικών, στο πλαίσιο της ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης του παιδιού, μπορεί να λαμβάνονται θέματα και αφορμές από το μάθημα της "Μελέτης του Περιβάλλοντος". Το μάθημα αυτό μπορεί να συνδεθεί με τη θρησκευτική αγωγή, αφού οι σκοποί του αναφέρονται στην ανάπτυξη της προσωπικότητας, στην καλλιέργεια οικουμενικών και πανανθρώπινων αξιών και στην ανάπτυξη της ελληνικής μας ταυτότητας και συνείδησης με βάση την πολιτιστική μας κληρονομιά".[/b]
Στην ουσία δηλαδή, όλα επαφίενται στην διακριτική ευχέρεια του δασκάλου. Και τουλάχιστον στο δημοτικό κάπως οριοθετείται το πράγμα, τα θρησκευτικά θέματα στις δυο πρώτες τάξεις υποτίθεται ότι περιορίζονται στο μάθημα της μελέτης του περιβάλλοντος (αν είναι ποτέ δυνατόν, σε λίγο θα τα χώσουν και στα μαθηματικά, μήπως ο θεός δεν είναι ο μέγας γεωμέτρης του σύμπαντος;). Στο νηπιαγωγείο ανά πάσα στιγμή κάθε δάσκαλος μπορεί να μιλήσει για θρησκευτικά θέματα με όποιον τρόπο και για όση ώρα του καπνίσει.
Πλησιάζει το πάσχα, και η καρδιά μου σφίγγεται. Σίγουρα η δασκάλα θα τους μιλήσει για τα πάθη του Ιησού, για τη μαστίγωση, για τη σταύρωση, για το αγκάθινο στεφάνι. Θα ήθελα να μπορούσα να απαλλάξω το παιδί μου από την υποχρέωση να υποστεί αυτήν την τρομολάγνα αφήγηση. Θα ήθελα να μπορούσα να το απαλλάξω από την επαφή με τη φρίκη των βασανιστηρίων και την κακία των ανθρώπων. Πώς όμως να το κάνω; Να μην το στείλω στο σχολείο για ένα μήνα, ας πούμε; Μα είναι λύση αυτό; Αλλωστε, ακόμη κι έτσι, δεν μπορώ ποτέ να είμαι σίγουρη για το τι θα ακούσει στην τάξη και πότε θα το ακούσει.
Είναι φανερό ότι ο νόμος χρειάζεται να αλλάξει. Και όχι μόνο ο νόμος, αλλά και το Σύνταγμα. Και για να γίνει κάτι τέτοιο, χρειάζεται πολιτική βούληση, είδος απειλούμενο με εξαφάνιση στην Ελλαδάρα μας. Γιατί οι πολιτικοί κοιτάνε μην τυχόν δυσαρεστήσουν τους ρασοφόρους και χάσουν ψηφοφόρους, και χαϊδεύουν τα αυτιά τους όσο τους έχουν ανάγκη, και μιλούν για εθνικές παραδόσεις εννοώντας χριστιανικές, λες και το γονίδιο της χριστιανοσύνης είναι συνδεδεμένο με αυτό της ελληνοπρέπειας, το ξέρουμε το ποίημα.
Το ξέρουμε απέξω και ανακατωτά.
Πέμπτη 5 Μαρτίου 2009
ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΡΩΜΕ
Σκεφτόμουν πάλι την έκθεση Bodies, για την οποία μίλησα σε προηγούμενη ανάρτησή μου και για την οποία διάβασα πρόσφατα συζήτηση στου Βιολόγου, όπου και άφησα μεταξύ άλλων το παρακάτω σχόλιο:
Καλημέρα!
Είχα μια ωραία ιδέα σήμερα το πρωί!
Γιατί να μην καταναλώνουμε τους νεκρούς ως τροφή; Το διατροφικό πρόβλημα είναι γνωστό και οξύνεται παγκοσμίως. Το μεθάνιο που παράγουν οι αγελάδες απειλεί να μας πνίξει. Καταστρέφουμε τεράστιες εκτάσεις για κτηνοτροφία. Ας εκμεταλλευτούμε αυτό που έχουμε άμεσα διαθέσιμο! Έτσι αξιοποιείται στο έπακρο το σώμα, άσε που μπορεί κανείς να το δει και ως θετικό συναισθηματικά: γιατί να φάνε τον παππού τα σκουλήκια; να τον φάμε εμείς που τον αγαπάμε! Άλλωστε σε ορισμένες κουλτούρες ο κανιβαλισμός υπήρξε θεσμός. Ας τους μιμηθούμε!
Με τα παραπάνω θέλω να πω ότι η συμπεριφορά μας προς τους νεκρούς (όπως και προς τους ζωντανούς, όπως και προς τη φύση ή προς οτιδήποτε) είναι θέμα ΟΡΙΩΝ και ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ. Το πού θα μπουν τα όρια είναι κάτι που έχουμε να αποφασίσουμε. Οι κανόνες που επιλέγουμε να εφαρμόσουμε για τον καθορισμό των ορίων είναι αυτό που λέμε ΗΘΙΚΗ. Και φυσικά είναι κάτι σχετικό: σε κάθε πολιτισμό, σε κάθε εποχή, η ηθική διαφέρει. Δεν είναι η μία καλύτερη από την άλλη, είναι απλώς διαφορετικές.
Εν προκειμένω λοιπόν έχουμε να επιλέξουμε, υποκειμενικά πάντα, με σχετικά κριτήρια πάντα, πώς θέλουμε να φερθούμε στους νεκρούς, τι είδους ισορροπία θέλουμε να πετύχουμε ανάμεσα στις συχνά αντικρουόμενες ανάγκες και επιθυμίες μας, ανάμεσα σε λογική, συναίσθημα και αναγκαιότητα.
Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν.
Εγώ εξακολουθώ να προτιμώ να ζω ανάμεσα σε ανθρώπους που επιλέγουν να φερθούν με στοργή και σεβασμό στον νεκρό.
Για να πάψουμε κάποτε να τρώμε τις σάρκες μας.
Καλημέρα!
Είχα μια ωραία ιδέα σήμερα το πρωί!
Γιατί να μην καταναλώνουμε τους νεκρούς ως τροφή; Το διατροφικό πρόβλημα είναι γνωστό και οξύνεται παγκοσμίως. Το μεθάνιο που παράγουν οι αγελάδες απειλεί να μας πνίξει. Καταστρέφουμε τεράστιες εκτάσεις για κτηνοτροφία. Ας εκμεταλλευτούμε αυτό που έχουμε άμεσα διαθέσιμο! Έτσι αξιοποιείται στο έπακρο το σώμα, άσε που μπορεί κανείς να το δει και ως θετικό συναισθηματικά: γιατί να φάνε τον παππού τα σκουλήκια; να τον φάμε εμείς που τον αγαπάμε! Άλλωστε σε ορισμένες κουλτούρες ο κανιβαλισμός υπήρξε θεσμός. Ας τους μιμηθούμε!
Με τα παραπάνω θέλω να πω ότι η συμπεριφορά μας προς τους νεκρούς (όπως και προς τους ζωντανούς, όπως και προς τη φύση ή προς οτιδήποτε) είναι θέμα ΟΡΙΩΝ και ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ. Το πού θα μπουν τα όρια είναι κάτι που έχουμε να αποφασίσουμε. Οι κανόνες που επιλέγουμε να εφαρμόσουμε για τον καθορισμό των ορίων είναι αυτό που λέμε ΗΘΙΚΗ. Και φυσικά είναι κάτι σχετικό: σε κάθε πολιτισμό, σε κάθε εποχή, η ηθική διαφέρει. Δεν είναι η μία καλύτερη από την άλλη, είναι απλώς διαφορετικές.
Εν προκειμένω λοιπόν έχουμε να επιλέξουμε, υποκειμενικά πάντα, με σχετικά κριτήρια πάντα, πώς θέλουμε να φερθούμε στους νεκρούς, τι είδους ισορροπία θέλουμε να πετύχουμε ανάμεσα στις συχνά αντικρουόμενες ανάγκες και επιθυμίες μας, ανάμεσα σε λογική, συναίσθημα και αναγκαιότητα.
Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν.
Εγώ εξακολουθώ να προτιμώ να ζω ανάμεσα σε ανθρώπους που επιλέγουν να φερθούν με στοργή και σεβασμό στον νεκρό.
Για να πάψουμε κάποτε να τρώμε τις σάρκες μας.
Κυριακή 1 Μαρτίου 2009
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΤΕ ΚΙ ΕΣΕΙΣ
Όσοι με διαβάζετε τακτικά θα έχετε καταλάβει πλέον ότι ζω στον κόσμο μου. Δεν βλέπω τηλεόραση, ραδιόφωνο ακούω ελάχιστα και από σπόντα, εφημερίδες του μετρό όποτε τύχει και την κυριακάτικη El País. Ενημερώνομαι για τα όσα συμβαίνουν έξω από τη γυάλα μου κυρίως χάρη στη μαμά μου και τους φίλους που με παίρνουν τηλέφωνο για να μου πουν "μα καλά, δεν τα έμαθες;"
Ξεφυλλίζοντας λοιπόν προχτές το metropolis, έπεσε το μάτι μου σε μια μικρή, μικρότατη είδηση, στα ψιλά της επικαιρότητας. "Δολοφονική χαρακτήρισαν τα μέλη του Δικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα την επίθεση με χειροβομβίδα στα γραφεία τους, στην οδό Τσαμαδού."
Έχω μείνει άναυδη για άλλη μια φορά με την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Η πρώτη φορά που έπαθα σοκ (κοινώς ταράκουλο) ήταν με το βιτριόλι που πετάξανε στην Κωνσταντίνα Κουνέβα. Η δεύτερη ήταν αυτή εδώ.
Στην πραγματικότητα, όπως διαπιστώνω από αυτό εδώ το άρθρο της Καθημερινής, η χειροβομβίδα ρίχτηκε στο στέκι μεταναστών που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τα γραφεία του Δικτύου. Ειλικρινά δεν ξέρω αν αυτό κάνει τα πράγματα καλύτερα ή χειρότερα.
Ευτυχώς δεν τραυματίστηκε κανείς.
Δεν αισθάνομαι ικανή να σχολιάσω περαιτέρω το γεγονός. Ένα γεγονός που πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων. Ένα γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι από τι είδους ανθρώπους περιστοιχίζομαι.
Ειλικρινά δεν βλέπω φως.
Η μόνη λύση που μου έρχεται είναι να μεταναστεύσουμε σύσσωμοι όλοι οι ιθαγενείς έλληνες κάπου αλλού - πού όμως; Εμφανώς κάπου χωρίς "ανθρώπους", για να μη μας πάρουνε με τις πέτρες - ή με τις χειροβομβίδες.
Ξέρει κανείς πότε φεύγει το επόμενο διαστημικό λεωφορείο;
ενημέρωση 7-3-09:
διαβάστε το άρθρο του Γιάννη Χάρη πάνω στο θέμα.
.
Ξεφυλλίζοντας λοιπόν προχτές το metropolis, έπεσε το μάτι μου σε μια μικρή, μικρότατη είδηση, στα ψιλά της επικαιρότητας. "Δολοφονική χαρακτήρισαν τα μέλη του Δικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα την επίθεση με χειροβομβίδα στα γραφεία τους, στην οδό Τσαμαδού."
Έχω μείνει άναυδη για άλλη μια φορά με την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Η πρώτη φορά που έπαθα σοκ (κοινώς ταράκουλο) ήταν με το βιτριόλι που πετάξανε στην Κωνσταντίνα Κουνέβα. Η δεύτερη ήταν αυτή εδώ.
Στην πραγματικότητα, όπως διαπιστώνω από αυτό εδώ το άρθρο της Καθημερινής, η χειροβομβίδα ρίχτηκε στο στέκι μεταναστών που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τα γραφεία του Δικτύου. Ειλικρινά δεν ξέρω αν αυτό κάνει τα πράγματα καλύτερα ή χειρότερα.
Ευτυχώς δεν τραυματίστηκε κανείς.
Δεν αισθάνομαι ικανή να σχολιάσω περαιτέρω το γεγονός. Ένα γεγονός που πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων. Ένα γεγονός που με κάνει να αναρωτιέμαι από τι είδους ανθρώπους περιστοιχίζομαι.
Ειλικρινά δεν βλέπω φως.
Η μόνη λύση που μου έρχεται είναι να μεταναστεύσουμε σύσσωμοι όλοι οι ιθαγενείς έλληνες κάπου αλλού - πού όμως; Εμφανώς κάπου χωρίς "ανθρώπους", για να μη μας πάρουνε με τις πέτρες - ή με τις χειροβομβίδες.
Ξέρει κανείς πότε φεύγει το επόμενο διαστημικό λεωφορείο;
ενημέρωση 7-3-09:
διαβάστε το άρθρο του Γιάννη Χάρη πάνω στο θέμα.
.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)