ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ Δ.Ο.Υ.

Πριν δυο εβδομάδες, πήγα εκδρομή στην Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου.

Βεβαίως δεν ήταν η πρώτη φορά που την επισκεπτόμουν. Η Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου είναι τακτικός κι αγαπημένος προορισμός μου εδώ και χρόνια. Από τότε που άνοιξα για πρώτη φορά λογιστικά βιβλία ως ελεύθερη επαγγελματίας, οι σχέσεις με τη Δ.Ο.Υ. έγιναν πιο στενές, αδελφικές θα έλεγα. Την ακολούθησα πιστά όταν μεταφέρθηκε στην άλλη πλευρά της λεωφόρου Κηφισίας (αν μπορούσα ας έκανα κι αλλιώς). Όσο τηρούσα βιβλία ως βιολόγος, τα πράγματα ήταν σχετικά εύκολα - τόσο εύκολα ώστε τώρα νοσταλγώ εκείνες τις αθώες εποχές, όταν νόμιζα ότι το να περνάω μια επιταγή το μήνα στα έσοδα και τίποτα στα έξοδα ήταν μπελάς. Τώρα πια που τηρώ βιβλία ως μεταφράστρια και πλανιέμαι ως άλλος Θησέας δίχως μίτο στο λαβύρινθο των περιοδικών δηλώσεων Φ.Π.Α., της παρακράτησης φόρου, της συγκεντρωτικής δηλώσεως πελατών-προμηθευτών, της συγκεντρωτικής δηλώσεως Φ.Π.Α. και των εντύπων Ε2, τώρα που στα βιβλία μου καταχωρώ εισπράξεις από διάφορους πελάτες που θέλουν διαφορετικού τύπου απόδειξη και που αγωνίζομαι να ξεχωρίσω τα πάγια έξοδα, τα έξοδα με δικαίωμα έκπτωσης και τα έξοδα άνευ δικαιώματος έκπτωσης, θυμάμαι τις εποχές εκείνες της αθωότητες με άπειρη τρυφερότητα. Ώρες ώρες μπαίνω στον πειρασμό να τα σκίσω όλα, να φορέσω ένα τομάρι λεοπάρδαλης (κληρονομιά του μπάρμπα του παππού μου που πήγε στο Χαρτούμ να κάνει την τύχη του) και να πάρω τα βουνά. Ποιος ξέρει - ίσως με ανακαλύψει κανένα ρηάλιτυ και κάνω κι εγώ την τύχη μου.

Παρεξετράπην και εξέφυγα από το θέμα μου. Το οποίο είναι η πρόσφατη εκδρομή μου στη Δ.Ο.Υ.

Όπως καταλαβαίνετε, αν ήταν ένας απλός περίπατος για την απόδοση του Φ.Π.Α. ή άλλη υπόθεση ρουτίνας, δεν θα το έκανα θέμα. Πηγαίνω τακτικά στη Δ.Ο.Υ. για τέτοια ζητήματα, και ειδικά στο τμήμα του Φ.Π.Α. έχω αναπτύξει στρατηγικές άμυνας. Όταν πλησιάζω στο γκισέ, αν δω ότι πρόκειται να εξυπηρετηθώ από μια συγκεκριμένη υπάλληλο που γνωρίζω καλά, προσποιούμαι ότι ξέχασα κάτι και ψαχουλεύω τα χαρτιά μου, προτρέποντας τον επόμενο να πάρει τη σειρά μου, γιατί ξέρω καλά ότι δεν θα βγω σώα αν καρφώσει πάνω μου το παγερό της βλέμμα. Κατέχει καλύτερα από κάθε άλλον την τέχνη του να σε κάνει να νιώθεις ένοχος, εγκληματίας, απατεώνας και ηλίθιος μαζί, με μια ματιά μονάχα. Κάποτε μάλιστα είχα την αναίδεια να της το πω ενώ έφευγα: "Τόσα χρόνια που έρχομαι εδώ, ένα χαμόγελο δεν έχω δει από σας, έναν καλό λόγο από το στόμα σας δεν έχω ακούσει". Για μια στιγμή το βλέμμα της έμοιαζε να σκληραίνει ακόμη περισσότερο (αν ήταν ποτέ δυνατόν κάτι τέτοιο), την επόμενη στιγμή όμως στράφηκε ατάραχη στον επόμενο.

Ναι, φίλοι μου, τέτοιες συγκινητικές στιγμές έχω ζήσει πολλές. Τώρα όμως επρόκειτο για κάτι εξαιρετικό, ξεχωριστό. Ο αγαπητός μου ομοκρέβατος σύντροφος, ελεύθερος επαγγελματίας όπως κι εγώ, αποφάσισε με λύπη του να κλείσει τα βιβλία του, να στερηθεί τη χαρά της τήρησής τους. Αφορμή γι' αυτό υπήρξε η πρόσφατη ακούσια άνοδός του στην ασφαλιστιή κατηγορία του φορέα του. Αναμφίβολα, ο Ο.Α.Ε.Ε. (πρώην Τ.Ε.Β.Ε. για τους παλιούς φίλους) αναγνωρίζοντας την αξία του θέλησε να τον τιμήσει με το αξίωμα της μεγαλύτερης κατηγορίας, φυσικά με την ανάλογη αύξηση στα ασφάλιστρα. Αλίμονο αγαπητοί μου αν δεν συμβάλαμε κι εμείς οικονομικά στην ίδια μας τη δόξα!

Επειδή ωστόσο ο καλός μου είναι άτομο σεμνό και ταπεινό, ένιωσε μονομιάς τεράστια αμηχανία με την τιμή που του έγινε, γεγονός που παρ' ολίγον να του προκαλέσει καταπληξία, με όλα τα επακόλουθα στην οικογενειακή μας ευτυχία. Κατόπιν λοιπόν ενδελεχούς σκέψεως και ενδελεχών διαπραγματεύσεων με το φροντιστήριο με το οποίο συνεργάζεται, αποφάσισε να μεταπηδήσει στο Ι.Κ.Α., ασφαλιστικό φορέα των ταπεινών και καταφρονεμένων, πιο ταιριαστό στην κοινωνική μας τάξη και το εύρος του πορτοφολιού μας. Τι τα θέλετε, αγαπητοί μου: αριστοκράτης γεννιέσαι, δεν γίνεσαι.

Αλλά ξεφεύγω πάλι και σας κουράζω. Το θέμα είναι ότι ο καλός μου έπρεπε να πάει να κάνει διακοπή ασκήσεως επαγγέλματος στην εφορία. Επειδή όμως ο καλός μου είναι αλλοδαπός, αισθάνεται ένα δέος για τις ελληνικές δημόσιες υπηρεσίες, απόλυτα δικαιολογημένο, νομίζω: ποιες άλλες υπηρεσίες είναι τόσο μεγαλειώδεις, τόσο υπερβατικές, τόσο απρόσιτες; Γνωρίζοντας λοιπόν πόσο μικρός κι ανάξιος ένωθε μπροστά τους, προσφέρθηκα να μεσολαβήσω εγώ για χάρη του. Ως ιθαγενής, είμαι περισσότερο εξοικειωμένη με τα τερτίπια αυτού του ιδιότροπου πλάσματος, και ξέρω καλύτερα πώς να εξευμενίσω την οργή του και πώς να εξασφαλίσω αν όχι την εύνοιά του, τουλάχιστον την ανοχή του.

Το εγχείρημα ξεκίνησε με δύο προκαταρκτικές επισκέψεις για αναγνώριση του εδάφους. Η απουσία ενός γραφείου πληροφοριών είναι προφανώς εσκεμμένη, ώστε να προσδίδει μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις συναρπαστικές αυτές εξερευνήσεις. Η πρώτη απέβη άκαρπη, διότι η ουρά στον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων ήταν τέτοια, ώστε ακόμη και το λαοφιλές ξόρκι "μια ερώτηση θα κάνω μόνο" δεν απέφερε αποτέλεσμα. Το αντιξόρκι "κι εμείς για μια ερώτηση περιμένουμε" του αφαίρεσε μονομιάς όλες του τις μαγικές δυνάμεις. Η δεύτερη ευτυχώς στέφθηκε με επιτυχία, και αυτό γιατί είχα την εξυπνάδα να τη συνδυάσω με μια σοβαρότερη αποστολή, συγκεκριμένα τη θεώρηση ενός μπλοκ αποδείξων παροχής υπηρεσιών για τη δική μου επιχείρηση. Εκεί, καθώς περίμενα την υπάλληλο να εξετάσει εξονυχιστικά τα χαρτιά μου με καχύποπτο βλέμμα (εκείνο το σκληρό, άτεγκτο βλέμμα που, όπως όλοι ξέρουμε, κόβει κάθε διάθεση για φοροδιαφυγή και στον πιο πορωμένο εγκληματία), βρήκα ευκαιρία να ζητήσω πληροφορίες για το θέμα μου. Η καλή κυρία, αφού μου είπε τι θα χρειαζόταν να προσκομίσω στην υπηρεσία τους και μου τόνισε ότι θα χρειαζόμουν εξουσιοδότηση με γνήσιο υπογραφής θεωρημένο, με συμβούλεψε να απευθυνθώ και στο τμήμα μητρώου, απ' όπου θα έπαιρνα ένα έντυπο για διακοπή, θα το συμπλήρωνα και θα τους το προσκόμιζα.

Αφελώς νόμιζα ότι η προμήθεια του εντύπου θα ήταν κάτι το απλό, αλλά η παρουσία πλήθους φορολογουμένων που σχημάτιζαν μια ουρά ως έξω στη σκάλα προφανώς είχε επιφέρει κορεσμό στην εξυπηρετητική ικανότητα των υπαλλήλων, με αποτέλεσμα το αίτημά μου "μπορείτε σας παρακαλώ να μου δώσετε ένα έντυπο για διακοπή" να λάβει την παραδοσιακή απάντηση "περιμένετε κυρία μου στην ουρά δε βλέπετε ότι έχω δουλειά". Λόγω αδυναμίας περαιτέρω αναμονής μου εξαιτίας ανειλημμένων υποχρεώσεων, με λύπη μου αποχώρησα για να επανέλθω μιαν άλλη μέρα. Πράγμα καλό, διότι αν και το έντυπο της διακοπής μπορεί να το κατεβάσει κανείς μέσω διαδικτύου, τις ανεκτίμητες πληροφορίες του τρόπου συμπλήρωσης και των απαραίτητων δικαιολογητικών μόνον επιτόπου μπορεί κανείς να τις προμηθευτεί. Και αυτός προφανώς είναι ο λόγος για τον οποίον δεν έχουν τοποθετήσει τα έντυπα εκτός του γκισέ, ώστε να μπορεί να τα παίρνει καθένας χωρίς να τα ζητάει και να τους ενοχλεί.

Όταν ξημέρωσε η μεγάλη μέρα, εξοπλισμένη με όλα τα απαραίτητα σύμφωνα με τις πληροφορίες που με τόσο κόπο και μόχθο είχα αλιεύσει, κατέπλευσα στη Δ.Ο.Υ. στις οκτώμιση το πρωί - για να φύγω τρέχοντας. Οι ουρές των συμφορολογούμενων έφταναν ως έξω στο δρόμο, ξεκινώντας από κάθε πιθανή υπηρεσία, κυρίως δε από τις δύο που με ενδιέφεραν: Κώδικα και Μητρώο. Στο ερώτημά μου "γιατί περιμένετε;", ερώτημα με το οποίο ήλπιζα να ανακαλύψω την αιτία αυτής της κοσμοσυρροής, με την κρυφή ελπίδα ότι θα έληγε κάποια προθεσμία την οποία θα μπορούσα να αφήσω να περάσει, εφόσον δεν με αφορούσε, και να έρθω μετά με την ησυχία μου, οι απαντήσεις ήταν δυστυχώς ποικίλες. Καθένας είχε άλλο λόγο να βρίσκεται εκεί, και δεν μπόρεσα να καταλήξω σε συμπέρασμα ως προς το γιατί τόσος κόσμος. Ίσως η αιτία να ήταν τα περίπτερα, όπως είπε ένας κύριος, που έπρεπε να αποκτήσουν απαραιτήτως όλα ταμειακές μηχανές (σοφά τα μέτρα της κυβέρνησης, αμήν). Ίσως, όπως είπε μια κυρία, να έφταιγε το γεγονός ότι όλοι ήθελαν να τελειώσουν τις δουλειές τους πριν φύγουν για διακοπές. Όπως και να έχει, πήγα και ξανάλθα δυο φορές, και η κατάσταση παρέμενε αναλλοίωτη. Την τρίτη φορά λοιπόν πήγα προετοιμασμένη για να μείνω.

Οκτώ το πρωί, με βιβλίο και μπουκαλάκι με νερό, με άνετα ρούχα και χαλαρή διάθεση, ξεκίνησα την εκδρομή μου. Τα απρόοπτα ξεκίνησαν ήδη από το μητρώο, όπου με ενημέρωσαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν διακοπή, επειδή τα στοιχεία του καλού μου ήταν γραμμένα με ελληνικά στοιχεία, και όχι με λατινικά, ως όφειλαν. Όλοι οι αλλοδαποί, μου είπαν, οφείλουν να έχουν δηλώσει τα στοιχεία τους με γραμμένα με λατινικό αλφάβητο. Αφού με επέπληξαν για το σφάλμα αυτό (αγνοώντας την παρατήρησή μου ότι αν ήταν σφάλμα τότε θα ήταν μάλλον δικό τους, αφου εκείνοι δέχτηκαν την αρχική του έναρξη με τα στοιχεία του γραμμένα έτσι, καθώς και το συμπέρασμά μου ότι το μέτρο αυτό θα ήταν μάλλον πρόσφατο, γιατί τόσα χρόνια που πάμε εκεί πρώτη φορά το ακούμε), με ενημέρωσαν ότι θα έπρεπε πρώτα να κάνω αλλαγή των στοιχείων και μετά διακοπή. Για να γίνει αυτό, μου είπε μια κοπέλα με ξύλινη έκφραση, έπρεπε να τους προσκομίσω επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του διαβατηρίου του.

Επέστρεψα λοιπόν στην κατασκήνωση βάσης, πήρα το διαβατήριο, έβγαλα φωτοαντίγραφο, και πήγα στο Κ.Ε.Π. για επικύρωση. Εκεί, προς μεγάλη μου χαρά, έμαθα ότι δεν μπορούν να επικυρώσουν ξενόγλωσσα έγγραφα, ούτε γνωρίζουν ποιος μπορεί να το κάνει. Με τα χαρτιά παραμάσχαλα, ξαναπήγα στη Δ.Ο.Υ., όπου παρακάμπτοντας την ουρά με το μαγικό ξόρκι "ήμουν εδώ πριν κι έχω μια εκκρεμότητα", πλησίασα την κοπέλα που μου είχε ζητήσει το επικυρωμένο φωτοαντίγραφο, και της εξέθεσα την κατάσταση. "Μα φυσικά και δεν μπορούν να σας το επικυρώσουν στο Κ.Ε.Π.", μου είπε με άφατη περιφρόνηση. "Στην αστυνομία μπορούν. Εκεί να πάτε." Εκείνη τη στιγμή επιχείρησα έναν ελιγμό: "Δημόσια υπηρεσία είστε, δεν θα μπορούσατε να το επικυρώσετε εσείς; Εδώ το έχω." Η κοπέλα, ενοχλημένη, μου απάντησε απότομα: "Έχετε το πρωτότυπο; Μα τότε δε χρειάζεται επικύρωση! Συμπληρώστε αυτό το έντυπο και περάστε από όλα τα τμήματα, και στο τέλος θα έρθετε ξανά εδώ να κάνουμε τη μεταβολή." Από λεπτότητα δεν θέλησα να της επισημάνω το γεγονός ότι ήταν αρκετά πιθανό να έχω το πρωτότυπο, μια που μάλλον από αυτό θα είχα βγάλει το αντίγραφο, ούτε να παρατηρήσω ότι θα μπορούσε να μου έχει πει εξ αρχής ότι μπορώ να φέρω είτε το ίδιο το διαβατήριο είτε ένα επικυρωμένο φωτοαντίγραφο. Ευχαρίστησα ενδόμυχα την έμπνευσή μου να κάνω την ερώτηση, πήρα το έντυπο και ξεκίνησα την περιήγησή μου στην Δ.Ο.Υ.

Η ομορφιά του δημοσίου, που στη Δ.Ο.Υ. βρίσκει μια από τις υψηλότερες εκδηλώσεις της, είναι ότι εφευρίσκει περιττές διαδικασίες για να προσφέρει στους πολίτες τη χαρά της συναλλαγής μαζί του σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό και για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο. Όταν κάποιος κάνει διακοπή ασκήσεως επαγγέλματος, πρέπει να περάσει από όλα τα τμήματα της Δ.Ο.Υ. προκειμένου να του βεβαιώσουν με σφραγίδες, υπογραφές και ξόρκια ότι δεν έχει καμμιά εκκρεμότητα πουθενά - ακόμη και σε τμήματα με τα οποία δεν συναλάσσεται. Για παράδειγμα, πρέπει να πας στο τμήμα του Φ.Π.Α., ακόμη κι αν το επάγγελμά σου δεν υπάγεται στο Φ.Π.Α., και να καθήσεις στην ουρά φυσικά όπως όλοι.

Δεν θα σας κουράσω, αγαπητοί αναγνώστες, με τετριμμένες περιγραφές. Άλλωστε η ανυπέρβλητη ομορφιά της συναλλαγής με το δημόσιο δεν μπορεί να χωρέσει σε λέξεις. Δεν θα εντρυφήσω στις ατέρμονες διαδρομές από υπηρεσία σε υπηρεσία για διασταύρωση στοιχείων και για επιβεβαίωση των προφανών. Θα σταθώ μόνο στην χαλαρωτική και επιμορφωτική αναμονή στον Κώδικα, όπου είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ένα σωρό συμφορολογούμενους, με τους οποίους επί δυόμιση ώρες μοιράστηκα την διαλογιστική εμπειρία της αναμονής. Δεν έλειψε τίποτα, ούτε τα περιστατικά "μια ερώτηση θα κάνω" που οδηγούσαν σε πλήρη συναλλαγή εκτός ουράς, ούτε οι από μηχανής θεοί "να περάσουν μόνον όσοι είναι για θεώρηση" με τη λογική ότι η θεώρηση θέλει λιγότερη ώρα (και τελικά να παραμένουν μισή ώρα και βάλε μέσα), ούτε οι συγκριτικές μελέτες ("στη Δ.Ο.Υ. Πετρούπολης δεν έχει καθόλου κόσμο", "ναι αλλά στη Δ.Ο.Υ. Περιστερίου γίνεται χαμός, πού να σας τα λέω"), ούτε οι συζητήσεις οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού, ακόμη και φιλοσοφικού περιεχομένου, που ανοίγουν το πνεύμα και καλλιεργούν το χαρακτήρα. Δυστυχως, εκεί γύρω στη μία, η αναμονή μου έλαβε τέλος: εξυπηρετήθηκα από μια υπέροχα χαλαρή και ήρεμη κυρία, τόσο ήρεμη και χαλαρή ώστε γυρνώντας κάποια στιγμή σε μένα μου ζήτησε ένα έγγραφο που της είχα ήδη δώσει, απορρίπτοντας μεγαλόπρεπα την δειλή μου δηλωση ότι το είχε εκείνη στο γραφείο της, κι όταν εγώ μετά από μια στιγμή πανικόβλητης αναζήτησης θυμήθηκα μια κίνηση που είχε κάνει και την ρώτησα μήπως τυχόν ήταν στον κάλαθο των αχρήστων, αφού αρχικά απέρριψε μετά βδελυγμίας μια τέτοια σκέψη, κατόπιν επιμονής μου έσκυψε απρόθυμα και ανέσυρε από το καλάθι το πολύτιμο έγγραφο.

Ήταν ήδη μία και κάτι και στη μιάμιση όλα τα γραφεία έκλειναν για το κοινό, όταν βρέθηκα έξω από το γραφείο της διευθύντριας για μια τελευταία υπογραφή. Περιττό να πω ότι ο Μέγας Σκηνοθέτης είχε προβλέψει κάτι απρόβλεπτο για να προσθέσει suspense στην κορύφωση του δράματος: η διευθύντρια ήταν εκτός γραφείου, κανείς δεν ήξερε πού βρισκόταν, τους είχε πει ότι θα επέστρεφε σύντομα. Καθώς τα λεπτά περνούσαν, αναζήτησα κάποιον αντικαταστάτη της, ή τέλος πάντων έναν οποιοδήποτε άλλο τρόπο να εξυπηρετηθώ πριν κλείσει η υπηρεσία. Εννοείται ότι ήταν αδύνατον. Η διευθύντρια βρισκόταν εντός του κτιρίου, δεν είχε ορίσει αντικαταστάτη επειδή θα επέστρεφε σύντομα, έπρεπε να περιμένουμε. Κι επειδή το "σύντομα" είναι μια λέξη σχετική - τι είναι μια μέρα ενός φορολογούμενου πολίτη μπροστά στην αιωνιότητα μιας Δ.Ο.Υ.; - περίμενα εκεί μέχρι τη μιάμιση, όπου οι υπάλληλοι κλείδωσαν τις πόρτες, και μείναμε μέσα μόνον όσοι περίμεναν ακόμη να εξυπηρετηθούν.

Στις δύο παρά είκοσι η διευθύντρια ήρθε, έριξε μια φευγαλέα ματιά στο χαρτί που κρατούσα, έβαλε μια υπογραφή, μια σφραγίδα και ποιος ξέρει τι άλλα μαγικά σύμβολα, και προχώρησε στην επόμενη υπόθεση.

Βγαίνοντας από το κτίριο, προσπαθώντας να συναρμολογήσω τα κουρέλια του νευρικού μου συστήματος επαρκώς ώστε να οδηγήσω ως το σπίτι μου, αναρωτιόμουν πόσο αληθινά αναγκαία ήταν εκείνη η υπογραφή; Αφού οι υπάλληλοι όλων των τμημάτων που με αφορούσαν, ακόμη και των τμημάτων που δεν με αφορούσαν, είχαν κάνει έλεγχο, αφού η διευθύντρια δεν είχε τρόπο να ξέρει αν ο έλεγχος είχε γίνει σωστά και απλά εμπιστευόταν και επιβεβαίωνε τις ενέργειες των κατωτέρων της, τι νόημα είχε η υπογραφή της; Αναμφίβολα όμως ήταν κορυφαίας σημασίας και ανυπολογιστης αξίας, διαφορετικά η υπηρεσία, εν τη σοφία της, δεν θα είχε αποφασίσει ότι πρέπει οπωσδήποτε να την εξασφαλίσω.

Την επομένη το πρωί επανέλαβα την εξόρμησή μου, αυτή τη φορά όμως επισκέφθηκα μόνο το μητρώο - όπου φυσικά περίμενα πάλι στην ουρά, διότι ως γνωστόν το "ήμουν εδώ πριν" ισχύει μόνο εντός της ίδιας μέρας. Προς μεγάλη μου λύπη, σε λιγότερο από μία ώρα είχα τελειώσει χωρίς προβλήματα, και είχε έρθει η ώρα να φύγω.

Πριν μπω στο αυτοκίνητο για να φύγω, στράφηκα για μια τελευταία ματιά πίσω μου. Η Δ.Ο.Υ. δέσποζε στο τοπίο, αδάμαστη, αγέρωχη, απροσπέλαστη. Καθώς απομακρυνόμουν ένιωθα κιόλας μοναξιά και νοσταλγία: και τώρα τι θα γινόμουν χωρίς Δ.Ο.Υ.;

Όλα αυτά θέλησα να μοιραστώ μαζί σας, φίλοι μου, καθώς και μερικά ακόμη.

Εχθές επισκέφτηκα ξανά τον αγαπημένο μου προορισμό, για άλλο λόγο αυτή τη φορά: για να μάθω αν θα μπορούσα να καθυστερήσω την πληρωμή κάποιου φόρου και τι συνέπειες θα είχε αυτό. Ουρές αυτή τη φορά δεν υπήρχαν. Απευθύνθηκα στο αρμόδιο τμήμα, όπου αφότου με έκαναν να νιώσω σαν κλέφτης με τον τρόπο τους, μου είπαν να ρωτήσω στο ταμείο αυτό που ήθελα. Στο ταμείο ήταν μια κοπέλα που δεν είχα ξαναδεί. Την ρώτησα αυτά που ήθελα, με φόβο ψυχής, με ταπεινότητα, περιμένοντας το γνωστό γαύγισμα με τη γνωστή απαξίωση και τη γνωστή ημιπληροφόρηση. Προς μεγάλη μου έκπληξη, μου απάντησε με ευγένεια, γλυκιά φωνή, πλατύ ειλικρινές χαμόγελο, και μου έδωσε όχι μόνο τις πληροφορίες που χρειαζόμουν, με τρόπο σαφή και κατανοητό (χωρίς να υπονοεί με το ύφος της ότι είμαι ηλίθια που δεν τις γνώριζα ήδη και ότι της μαυρίζω τη ζωή και της σπαταλώ τον πολύτιμο χρόνο της με τις ανόητες ερωτήσεις μου), αλλά κι επιπλέον πληροφορίες που θεώρησε ότι μπορεί να χρειαζόμουν, κι ας μην τις είχα ζητήσει. Την ευχαρίστησα θερμά, έκανα να φύγω, αμέσως όμως στράφηκα και της είπα: "Μπορώ να σας πω κάτι; Τόσα χρόνια που έρχομαι εδώ, πρώτη φορά μου μίλησε κάποιος με ευγένεια και χαμόγελο. Να είστε καλά."

Για μια στιγμή νόμισα ότι είχε ανατραπεί η τάξη του κόσμου.

Ευτυχώς, στο επόμενο γραφείο που βρέθηκα (γιατί φυσικά δεν θα μπορούσε να τελειώσει μια υπόθεση στη Δ.Ο.Υ. χωρίς να επισκεφτώ τουλάχιστον τρία διαφορετικά τμήματα), η κυρία που μου μίλησε είχε πέτρινο πρόσωπο, άκρες του στόματος στραμμένες μονίμως προς τα κάτω, και ύφος χιλίων βαριεστημένων καρδιναλίων. Επήγε η καρδιά μου στη θέση της. Το σύμπαν λειτουργούσε κανονικά.

Για τη στιγμιαία παρεκτροπή ευγένειας, μάλλον φταίει το καλοκαίρι.

Καλές διακοπές σε όλους μας!