Επέστρεφα στο σπίτι μου με τον ηλεκτρικό ένα Σάββατο μεσημέρι γύρω στις δυόμιση, όταν στο σταθμό Ειρήνη μπήκε στο βαγόνι ένας μικρόσωμος άντρας με ακορντεόν, ηλικίας μάλλον γύρω στα τριάντα, και ένα αγοράκι τεσσάρων-πέντε χρονών, επίσης με ακορντεόν περασμένο στους ώμους του και με ένα κομμένο πλαστικό μπουκαλάκι στερεωμένο στο μπροστινό μέρος του οργάνου, προφανώς για να μαζεύει τα ψιλά.
Αριστερά μου υπήρχε μια τετράδα καθισμάτων ελεύθερη, χωρίς κανέναν επιβάτη, και ο άντρας πήγε και κάθισε εκεί, πλάι στο παράθυρο. Ύστερα το αγοράκι άρχισε να παίζει το δικό του ακορντεόν, ή μάλλον να κάνει απλώς θόρυβο ανοιγοκλείνοντάς το, γιατί οι ήχοι που έβγαιναν από το όργανο καμία σχέση δεν είχαν ούτε με αρμονία, ούτε με μελωδία, ούτε με ρυθμό. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα άρχισε και ο άντρας να παίζει, καλύπτοντας τον ήχο του μικρού, ο οποίος σταδιακά σταμάτησε. Ο άντρας έπαιζε αρκετά καλά. Χωρίς να είναι βιρτουόζος, ήταν φανερό ότι ήξερε μουσική και είχε μεγάλη εξοικείωση με το όργανο. Έπαιζε καθισμένος, κοιτώντας έξω από το παράθυρο, κάπως σαν να χάζευε το τοπίο ή να ρέμβαζε. Είχε μια έκφραση ελαφριάς κούρασης και θλίψης. Δεν θα μπορούσα να πω αν ήταν πολύ αφηρημένος ή πολύ συγκεντρωμένος, άλλωστε την περίπτωση αυτή ίσως να είναι το ίδιο πράγμα.
Εντωμεταξύ, ο μικρός στεκόταν κοντά στο διαχωριστικό της επόμενης ομάδας καθισμάτων, που έτυχε να είναι η τελευταία του βαγονιού, αυτή με τα πέντε καθίσματα στη γαλαρία. Ο άντρας είχε γυρισμένη την πλάτη του και δεν τον έβλεπε. Μόλις τελείωσε το κομμάτι που έπαιζε, στράφηκε προς τα πίσω, γυρνώντας το κεφάλι του και το σώμα του, αναζήτησε με το βλέμμα τον μικρό, και μόλις τον είδε το πρόσωπό του γλύκανε, του χαμογέλασε πλατιά και κούνησε το κεφάλι του ενθαρρυντικά, σε μια θερμή χειρονομία.
Μετά από αυτό, ο μικρός άρχισε να περιφέρεται στο βαγόνι, χωρίς να μιλάει και χωρίς να κοιτάζει στα μάτια τους επιβάτες, περιμένοντας απλώς λίγες στιγμές δίπλα στον καθένα για τα λίγα κέρματα που ορισμένοι έριχναν στο μπουκαλάκι.
Δεν συνηθίζω να δίνω χρήματα σε επαίτες. Δεν μου αρέσει ο συναισθηματικός εκβιασμός της παραπονιάρικης φωνής και της έκθεσης της δυστυχίας τους. Επιπλέον αρκετές φορές δίνουν καταφανώς την εντύπωση ότι εξαπατούν, με όλα εκείνα τα χαρτιά νοσοκομείων και τους θρήνους για τα υπεράριθμα παιδιά τους. Σπάνια δίνω ακόμη και σε μουσικούς, και όταν το κάνω πρόκειται συνήθως για μουσικούς που στέκονται και παίζουν στον δρομο, λόγου χάρη σε κάποιον πεζόδρομο του κέντρου, και όχι σε όσους μπαίνουν σε μέσα μαζικής μεταφοράς, γιατί αισθάνομαι ότι και αυτοί κατά κάποιον τρόπο με πιέζουν, μου επιβάλλουν την παρουσία τους μια που δεν μπορώ να ξεφύγω από το βαγόνι, μου εκβιάζουν την συμπόνια και μου δημιουργούν ενοχές με το να στέκονται δίπλα μου και να με κοιτάζουν περιμένοντας τα χρήματα.
Στην περίπτωση αυτή όμως έκανα μια εξαίρεση. Σκάλισα το πορτοφόλι μου και έριξα στο μπουκαλάκι του παιδιού όλα τα ψιλά που είχα (όχι πολλά είναι αλήθεια - νομίζω ούτε ένα ευρώ δεν έβγαζαν), λέγοντας ευχαριστώ με λόγια και με παντομίμα, βάζοντας το χέρι στο στήθος και σκύβοντας σε μια μικρή υπόκλιση. Ενώ το έκανα, κοιταξα τον πατέρα, γιατί ο μικρός ούτε και τώρα δεν είχε σηκώσει το βλέμμα του προς εμένα και δεν απάντησε ούτε καν με ένα νεύμα. Εκείνος είχε τα μάτια καρφωμένα στο παιδί και δεν με πρόσεξε.
Ο μικρός συνέχισε την αποστολή του στο υπόλοιπο βαγόνι, ενώ ο άντρας έπαιζε ένα δεύτερο κομμάτι, πιο γρήγορο από το πρώτο. Το τραίνο πλησίαζε στον επόμενο σταθμό: Νερατζιώτισσα. Μόλις σταμάτησε, ο άντρας έγνεψε στον μικρό, που τον πλησίασε τρέχοντας και βγήκαν έξω μαζί. Τους είδα να πηγαίνουν προς την πεζογέφυρα, κουβεντιάζοντας, με τα κεφάλια γερμένα ο ένας προς την πλευρά του άλλου.
Έγραψα παραπάνω ασυναίσθητα "ο πατέρας", αν και δεν έχω τρόπο να ξέρω αν όντως ο άντρας ήταν ο πατέρας του παιδιού. Αλλά μονάχα ένας πατέρας θα φερόταν με τόση στοργή σε ένα παιδί. Ίσως να μην ήταν ο βιολογικός του πατέρας, ίσως να ήταν κάποιος θείος ή μεγάλος αδελφός, ίσως μάλιστα ο βιολογικός πατέρας να μην είχε φερθεί τόσο στοργικά. Αλλά ο άντρας αυτός φέρθηκε σαν πατέρας - κι αυτό μετράει.
Γι' αυτο και θέλησα τόσο αυθόρμητα να δώσω τα χρήματα - για εκείνο το ζεστό χαμόγελο.
Αριστερά μου υπήρχε μια τετράδα καθισμάτων ελεύθερη, χωρίς κανέναν επιβάτη, και ο άντρας πήγε και κάθισε εκεί, πλάι στο παράθυρο. Ύστερα το αγοράκι άρχισε να παίζει το δικό του ακορντεόν, ή μάλλον να κάνει απλώς θόρυβο ανοιγοκλείνοντάς το, γιατί οι ήχοι που έβγαιναν από το όργανο καμία σχέση δεν είχαν ούτε με αρμονία, ούτε με μελωδία, ούτε με ρυθμό. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα άρχισε και ο άντρας να παίζει, καλύπτοντας τον ήχο του μικρού, ο οποίος σταδιακά σταμάτησε. Ο άντρας έπαιζε αρκετά καλά. Χωρίς να είναι βιρτουόζος, ήταν φανερό ότι ήξερε μουσική και είχε μεγάλη εξοικείωση με το όργανο. Έπαιζε καθισμένος, κοιτώντας έξω από το παράθυρο, κάπως σαν να χάζευε το τοπίο ή να ρέμβαζε. Είχε μια έκφραση ελαφριάς κούρασης και θλίψης. Δεν θα μπορούσα να πω αν ήταν πολύ αφηρημένος ή πολύ συγκεντρωμένος, άλλωστε την περίπτωση αυτή ίσως να είναι το ίδιο πράγμα.
Εντωμεταξύ, ο μικρός στεκόταν κοντά στο διαχωριστικό της επόμενης ομάδας καθισμάτων, που έτυχε να είναι η τελευταία του βαγονιού, αυτή με τα πέντε καθίσματα στη γαλαρία. Ο άντρας είχε γυρισμένη την πλάτη του και δεν τον έβλεπε. Μόλις τελείωσε το κομμάτι που έπαιζε, στράφηκε προς τα πίσω, γυρνώντας το κεφάλι του και το σώμα του, αναζήτησε με το βλέμμα τον μικρό, και μόλις τον είδε το πρόσωπό του γλύκανε, του χαμογέλασε πλατιά και κούνησε το κεφάλι του ενθαρρυντικά, σε μια θερμή χειρονομία.
Μετά από αυτό, ο μικρός άρχισε να περιφέρεται στο βαγόνι, χωρίς να μιλάει και χωρίς να κοιτάζει στα μάτια τους επιβάτες, περιμένοντας απλώς λίγες στιγμές δίπλα στον καθένα για τα λίγα κέρματα που ορισμένοι έριχναν στο μπουκαλάκι.
Δεν συνηθίζω να δίνω χρήματα σε επαίτες. Δεν μου αρέσει ο συναισθηματικός εκβιασμός της παραπονιάρικης φωνής και της έκθεσης της δυστυχίας τους. Επιπλέον αρκετές φορές δίνουν καταφανώς την εντύπωση ότι εξαπατούν, με όλα εκείνα τα χαρτιά νοσοκομείων και τους θρήνους για τα υπεράριθμα παιδιά τους. Σπάνια δίνω ακόμη και σε μουσικούς, και όταν το κάνω πρόκειται συνήθως για μουσικούς που στέκονται και παίζουν στον δρομο, λόγου χάρη σε κάποιον πεζόδρομο του κέντρου, και όχι σε όσους μπαίνουν σε μέσα μαζικής μεταφοράς, γιατί αισθάνομαι ότι και αυτοί κατά κάποιον τρόπο με πιέζουν, μου επιβάλλουν την παρουσία τους μια που δεν μπορώ να ξεφύγω από το βαγόνι, μου εκβιάζουν την συμπόνια και μου δημιουργούν ενοχές με το να στέκονται δίπλα μου και να με κοιτάζουν περιμένοντας τα χρήματα.
Στην περίπτωση αυτή όμως έκανα μια εξαίρεση. Σκάλισα το πορτοφόλι μου και έριξα στο μπουκαλάκι του παιδιού όλα τα ψιλά που είχα (όχι πολλά είναι αλήθεια - νομίζω ούτε ένα ευρώ δεν έβγαζαν), λέγοντας ευχαριστώ με λόγια και με παντομίμα, βάζοντας το χέρι στο στήθος και σκύβοντας σε μια μικρή υπόκλιση. Ενώ το έκανα, κοιταξα τον πατέρα, γιατί ο μικρός ούτε και τώρα δεν είχε σηκώσει το βλέμμα του προς εμένα και δεν απάντησε ούτε καν με ένα νεύμα. Εκείνος είχε τα μάτια καρφωμένα στο παιδί και δεν με πρόσεξε.
Ο μικρός συνέχισε την αποστολή του στο υπόλοιπο βαγόνι, ενώ ο άντρας έπαιζε ένα δεύτερο κομμάτι, πιο γρήγορο από το πρώτο. Το τραίνο πλησίαζε στον επόμενο σταθμό: Νερατζιώτισσα. Μόλις σταμάτησε, ο άντρας έγνεψε στον μικρό, που τον πλησίασε τρέχοντας και βγήκαν έξω μαζί. Τους είδα να πηγαίνουν προς την πεζογέφυρα, κουβεντιάζοντας, με τα κεφάλια γερμένα ο ένας προς την πλευρά του άλλου.
Έγραψα παραπάνω ασυναίσθητα "ο πατέρας", αν και δεν έχω τρόπο να ξέρω αν όντως ο άντρας ήταν ο πατέρας του παιδιού. Αλλά μονάχα ένας πατέρας θα φερόταν με τόση στοργή σε ένα παιδί. Ίσως να μην ήταν ο βιολογικός του πατέρας, ίσως να ήταν κάποιος θείος ή μεγάλος αδελφός, ίσως μάλιστα ο βιολογικός πατέρας να μην είχε φερθεί τόσο στοργικά. Αλλά ο άντρας αυτός φέρθηκε σαν πατέρας - κι αυτό μετράει.
Γι' αυτο και θέλησα τόσο αυθόρμητα να δώσω τα χρήματα - για εκείνο το ζεστό χαμόγελο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου