Η μοναξιά του άθεου πριν την ανάσταση

Ελλάδα, Μαρούσι, Μεγάλη Παρασκευή 2015. 

Σε φιλικό σπίτι, συν ανδράσι και τέκνοις, για ούζο και μεζέ. Ένα βουνό φρεσκοψημένα τσουρέκια στιβαγμένα στον πάγκο της κουζίνας, παιδικά τιτιβίσματα από τα δωμάτια, αντρικά γέλια από το σαλόνι, γυναίκες και ηλικιωμένοι στην κουζίνα κουβεντιάζουμε, παρέα με την οικοδέσποινα που δεν στέκει λεπτό. 

Παράδοση.

Κάποια στιγμή αδειάζει και κάθεται μαζί μας.

- Πού να σας λέω τι είπε η μεγάλη μου σήμερα σαν είδε τον επιτάφιο. Μαμά, μου λέει, αυτός δεν είναι ο αληθινός Χριστός, είναι ψεύτικος! Της είπα ότι ο αληθινός είναι στον ουρανό. Κοίταξε πάνω και είδε τον τρούλο, με τον Χριστό ζωγραφισμένο με ανοιχτά τα χέρια. Μαμά, μου λέει, αυτός δεν είναι πεθαμένος! Οι πεθαμένοι δεν έχουν ανοιχτά μάτια και ανοιχτά χέρια σηκωμένα ψηλά! Είναι για να μας αγκαλιάσει όλους, της λέω. Και τι μου απαντάει; Παίρνει ένα ύφος, σουφρώνει τη μύτη και μου λέει, μαμά! Οι πεθαμένοι δεν ξανασηκώνονται! Μας είπε η δασκάλα ότι ο Χριστός πήγε στο Λάζαρο, που ήταν δυο μέρες πεθαμένος και μέσα στο χώμα, και του είπε να σηκωθεί κι εκείνος σηκώθηκε. Εγώ όμως ξέρω πως άμα κάποιος πεθάνει και μπει στο χώμα, δεν ξανασηκώνεται! Τι λέτε; Σωστά δε σκέφτεται το παιδί;

Μικρή σιωπή στο τραπέζι. Παππούς, γιαγιά, θεία και μια οικογενειακή φίλη σιγούν και κοιτάζουν. Τολμώ να πω ήσυχα:

- Για τη δική μου κρίση, ναι, σωστά σκέφτεται.

Και η γιαγιά, ανήσυχα:

- Ναι, καλά, αλλά μην τα καταλάβει στραβά…

Και η μάνα, κοφτά:

- Τι στραβά, καλέ μητέρα; Τέλος πάντων, μεγάλο θέμα αυτό, ας το αφήσουμε.

Η οικογενειακή φίλη χαμογελάει:

- Εκκολαπτόμενη επιστήμονας η μικρή.

Όχι αναγκαστικά, σκέφτομαι, αλλά ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος σίγουρα ναι.

Και μηρυκάζω σκέψεις για τη μάνα, που προφανώς είναι σκεπτικίστρια αν όχι άθεη, αφού καμαρώνει για τον συλλογισμό του παιδιού της, κι ωστόσο πηγαίνει Μεγάλη Παρασκευή πρωί στην ακολουθία του επιταφίου με την πεθερά της και με τα παιδιά της, για τα θρησκευτικά έθιμα που έχουν παντρευτεί τόσο αξεδιάλυτα στη συνείδησή μας με την κοινωνική ζωή, για τη χριστιανική μυθολογία που διδάσκουμε στα παιδιά μας αποσιωπώντας το γεγονός ότι είναι απλώς ένας μύθος κι ελπίζοντας ότι θα το καταλάβουν μόνα τους. 

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να τον κάνουμε στην άκρη;

Και γιατί είναι τόσο δύσκολο να καταλάβουμε ότι μπορεί κανείς να είναι έλληνας χωρίς να είναι χριστιανός ορθόδοξος;

Ρωτά η μητέρα:

- Εσείς τι κάνετε συνήθως το Πάσχα, ψήνετε;

Μικρή αμηχανία. Γιατί είναι δεδομένο ότι πρέπει να ψήσουμε; Γιατί είναι δεδομένο ότι το Πάσχα σημαίνει κάτι για μας; Πότε δηλώσαμε χριστιανοί και δεν το ξέρουμε; Τι να απαντήσω, πώς να εξηγήσω;

- Εμείς τρεις άνθρωποι είμαστε, τι να ψήσουμε… Αν και έχουμε ψήσει κατά καιρούς. Παλιότερα μέναμε σε μονοκατοικία, είχαμε καλέσει όλη την οικογένεια, τα αδέλφια μου με τα παιδιά τους, ψήσαμε αρνί στον κήπο, ήταν ωραία. Άλλες φορές, στο διαμέρισμα, βάλαμε σε μικρή ψησταριά, κοντοσούβλι, παϊδάκια, σεφταλιές… έχει το γούστο του κι έτσι.

- Και φέτος;

- Φέτος μας έχει καλέσει η ανιψιά μου. Θα ψήσουν πάνω στην ταράτσα κι έχουν καλέσει όλο το σόι. Εγώ μάλλον θα πάω για λίγη ώρα, έχω πολλή δουλειά, μάλλον θα στείλω τους υπόλοιπους κι εγώ θα πεταχτώ για μισή ωρίτσα μόνο.

Και η γιαγιά:

- Μα θα δουλέψετε και την Κυριακή;

- Ναι, έχω πολύ φόρτο… θα δουλέψω όλες αυτές τις μέρες.

Φαίνεται παραξενεμένη, πολύ παραξενεμένη. Τόσο που νιώθω την ανάγκη να εξηγήσω, να δικαιολογήσω.

- Ξέρετε, για μένα το Πάσχα δεν σημαίνει και πολλά. Πιστεύω ότι τα έθιμα είναι για να υπηρετούν τον άνθρωπο, όχι ο άνθρωπος τα έθιμα. Αν τύχει να μαζευτούμε με παρέα και να φάμε, το χαίρομαι. Αλλά και αν δεν γίνει δεν νιώθω να μου λείπει κάτι. Τώρα που έχω πολλή δουλειά, αυτό προέχει για μένα.

Δεν ικανοποιήθηκε, το βλέπω. Κάτι της χτυπάει παράξενα.

- Πρέπει να πηγαίνω. Η δουλειά βλέπετε…

- Και σήμερα; - ρωτά η θεία.

- Ναι, κάθε μέρα. Πέρασα μεγάλο διάστημα χωρίς δουλειά και τώρα που πάνε καλύτερα τα πράγματα, δεν λέω όχι σε πελάτη.

- Βέβαια, κατανοητό, εννοείται. - λέει η μητέρα

Και βλέπω ότι το εννοεί. Αλλά ενώ έτσι το νιώθει, αλλιώς το ζει.

Σηκώνομαι να φύγω. Ευχές από όλους:

- Καλή ανάσταση!

Σκέφτομαι, πώς ξέρετε ότι γιορτάζω την ανάσταση; Πώς ξέρετε ότι σημαίνει κάτι για μένα; Πότε, πώς μάθατε τι πιστεύω και πώς ζω; Γιατί είναι τόσο δεδομένο ότι είμαι χριστιανή;

Στρέφομαι στη γιαγιά και λέω:

- Καλή ανάσταση να έχετε.

Και το εννοώ. Εκείνη τη θέλει την ευχή, εκείνη θα γιορτάσει την ανάσταση.

- Καλή ανάσταση και σε εσάς.

Και το εννοεί. Αλλά για μένα η γλύκα της ευχής έρχεται ανάμεικτη με την πίκρα της ισοπέδωσης.

Γιατί κανείς δεν αναρωτιέται αν εγώ γιορτάζω ή όχι την ανάσταση, αν αρμόζει να μου ευχηθούν ή όχι;

Γιατί δεν σκέφτεστε ότι μπορεί και να μην είμαι χριστιανή;

Ναι, προφανώς ανήκω στην λευκή φυλή, ναι, έχω ελληνική καταγωγή, ναι, οι παππούδες και οι προπαππούδες μου ήταν όλοι έλληνες, ναι, το όνομά μου δεν θυμίζει καμία γνωστή «αλλόθρησκη» ή «ετερόδοξη» μειονότητα του ελλαδικού χώρου (εβραίοι, μουσουλμάνοι, καθολικοί), αυτό όμως δεν σημαίνει πως είμαι αναγκαστικά χριστιανή ορθόδοξη. Μπορεί παρ’ όλ’ αυτά να ανήκω σε κάποιο άλλο θρήσκευμα ή δόγμα, μπορεί να είμαι χριστιανή αλλά να είμαι επίσης χορτοφάγος και εκ πεποιθήσεως να μην τρώω ποτέ μου κρέας, μπορεί να ήμουν χριστιανή άλλοτε και στην πορεία να έγινα, ξέρω κι εγώ, βουδίστρια, παγανίστρια, δωδεκαθεΐστρια, μπορεί ακόμη, ποιος ξέρει, μπορεί και να είμαι άθεη.

Θα μου άρεσε να το σκεφτόσασταν. Θα μου άρεσε αντί να με ρωτάτε «Εσείς τι κάνετε το Πάσχα;» να με ρωτούσατε «Εσείς το γιορτάζετε το Πάσχα;» ή «Εσείς είστε χριστιανοί;» Αλλά αυτό το ερώτημα φυσικά θα ξένιζε τη συντριπτική πλειοψηφία των συμπατριωτών μου, αν τους το έθεταν. Μα φυσικά και είμαστε, θα έλεγαν, τι φανταστήκατε; Αφού είμαστε έλληνες, είμαστε χριστιανοί.

Θα μπορούσα να σταματήσω να εύχομαι καλή ανάσταση. Τι νόημα θα είχε όμως; Αφού αυτοί γιορτάζουν την ανάσταση, γιατί να μην τους ευχηθώ; Έχω έναν φίλο μουσουλμάνο και του εύχομαι καλό ραμαζάνι, όταν γιορτάζει. Γιατί να μην ευχηθώ όταν αυτοί γιορτάζουν; Αυτό που θέλω είναι να σταματήσουν οι άλλοι να εύχονται σε μένα όταν δεν γιορτάζω. Να βγουν από την βολή τους, να στρέψουν το κεφάλι τους, να δουν ότι υπάρχω.

Καλή ανάσταση, σκέφτομαι.

Θέλω δεν θέλω.