Κάποιο απομεσήμερο χάζευα ως συνήθως το περιοδοκό της κυριακάτικης El País, όταν με πλησίασε ως συνήθως η λαθραναγνώστρια κόρη μου και έχωσε το κεφάλι της ανάμεσα σε μένα και τις σελίδες του περιοδικού.
- Α, κουνελάκια! - αναφώνησε ενθουσιασμένη.
- Ναι, και πουλάκια, κοίτα! - σιγοντάρισα εγώ.
Πράγματι το άρθρο είχε αρκετές φωτογραφίες με ζευγάρια ζώων, πράγμα αναμενόμενο μια που ο τίτλος του ήταν "Υπάρχουν ζώα gay;"
Η μικρή κοίταξε εξεταστικά τη σελίδα και με ρώτησε:
- Μαμά, τι θα πει αυτή η λέξη;
Εννοούσε φυσικά το "gay".
- Είναι αγγλική λέξη, της είπα, στα ελληνικά το λέμε "ομοφυλόφιλος". Είναι κάποιος που προτιμά να είναι ζευγάρι με έναν άλλον του ίδιου φύλου, ας πούμε άντρας με άντρα ή γυναίκα με γυναίκα.
- Γίνεται αυτό; - ρώτησε μισογελαστή, μισοκαχύποπτη.
Υποθέτω νόμισε ότι τη δουλεύω. Βλέπετε δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλα ζευγάρια στο περιβάλλον μας, και δεν είχε τύχει ν' αναφερθούμε άλλοτε στο θέμα αυτό.
- Βέβαια, - της απάντησα. - Να, το γράφει κι εδώ.
- Και στους ανθρώπους; - ζήτησε να μάθει.
- Και σ' αυτούς, - της είπα. - Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ετεροφυλόφιλοι, δηλαδή προτιμάνε να είναι ζευγάρι με κάποιον του αντίθετου φύλου. Υπάρχουν όμως και πολλοί που προτιμάνε σύντροφο του ίδιου φύλου.
Το σκέφτηκε λίγο και με ρώτησε:
- Και πώς κάνουνε παιδιά;
Το θέμα του πώς γίνονται τα παιδιά έχει συζητηθεί κάποιες φορές, αν και όχι διεξοδικά, γιατί η μικρή το βρίσκει μάλλον βαρετό. Αλλά ξέρει ότι χρειάζεται μια μαμά κι ένας μπαμπάς, και ότι ο ένας βάζει το σποράκι και ο άλλη το αυγουλάκι.
- Μερικοί δεν κάνουνε παιδιά, - της είπα. - Ορισμένοι υιοθετούν ένα παιδάκι που έχει χάσει τους γονείς του. Άλλοι ζευγαρώνουν με κάποιον από το άλλο φύλο μόνο για να κάνουν παιδί, και μετά γυρνάνε στο κανονικό ζευγάρι τους. Θυμάσαι τη φίλη σου την Αλεξία;
- Όχι.
- Κάναμε λίγη παρέα όταν ήσασταν μωρά, είχαν έρθει σπίτι μας, θα σου τη δείξω σε φωτογραφία. Η μαμά της είναι ομοφυλόφιλη, είναι ζευγάρι με μια άλλη γυναίκα. Όταν ήθελε να κάνει παιδί, το είπε σε έναν φίλο της άντρα, και εκείνος συμφώνησε να κάνουν ένα παιδάκι μαζί και να το μεγαλώσει εκείνη.
Δεν θυμάμαι τη συνέχεια της συζήτησης, άλλωστε δεν συνεχίστηκε και πολύ. Την ενδιέφεραν περισσότερο τα πουλάκια και τα κουνελάκια στις φωτογραφίες. Ύστερα κλείσαμε το περιοδικό και το θέμα ξεχάστηκε.
Μέσα μου όμως έμεινε ένας προβληματισμός. Η κόρη μου είναι επτά χρονών πια. Ήδη έχουν ενσταλαχτεί μέσα της τα πρότυπα που θα την καθορίσουν για την υπόλοιπη ζωή της. Και μέσα στα πρότυπα αυτά δεν υπάρχει το πρότυπο του ομοφυλόφιλου ζευγαριού. Όχι μόνο γιατί κανείς στο περιβάλλον μας δεν είναι ομοφυλόφιλος, αλλά και επειδή σε όλη την τεράστια ποσότητα πληροφορίας με την οποία βομβαρδίζονται τα παιδιά καθημερινά - σχολείο, βιβλία, τηλεόραση - δεν εμφανίζονται ομοφυλόφιλοι. Απλώς δεν υπάρχουν.
Είναι φανερό: παρά την τεράστια πρόοδο που έχει σημειωθεί στην κοινωνική αντιμετώπιση των gay, εξακολουθούν να μην υπάρχουν από την άποψη του κατεστημένου. Ή πιο σωστά, υπάρχουν, αλλά δεν τους δείχνουμε. Τους κρύβουμε κάτω από το χαλάκι για να μην τους δουν οι καλεσμένοι. Τους ανεχόμαστε, αλλά δεν τους αποδεχόμαστε.
Με πολύ κόπο και αγώνες φτάσαμε στο σημείο να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν ομοφυλόφιλοι, δεν είναι ούτε άρρωστοι ούτε διεστραμμένοι ούτε λάθη της φύσεως αλλά συνάνθρωποι και συμπολίτες μας, και έχουν δικαίωμα να επιλέξουν πώς θα ζήσουν τη ζωή τους. Από εκεί όμως μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να απλώσουμε το χέρι στο ράφι του βιβλιοπωλείου και να αγοράσουμε ένα παιδικό βιβλίο όπου ο μικρός Κωστάκης μεγαλώνει σε ένα σπίτι με δύο μπαμπάδες, και το βιβλίο αυτό να μην θεωρείται γραμμένο ειδικά για να βοηθήσει στην εκμάθηση της "ανοχής της διαφορετικότητας" (τι άθλιος ευφημισμός, τι υπεροπτική συγκατάβαση) αλλά να θεωρείται απλώς ένα παιδικό βιβλίο που αναφέρεται σε μια φυσιολογική οικογένεια, έχουμε μπροστά μας πολύ δρόμο.
Και είναι όλο ανήφορος.
Δεν ξέρω ακόμη αν η κόρη μου είναι ετεροφυλόφιλη, ομοφυλόφιλη ή αμφιφυλόφυλη. Εικάζω το πρώτο από διάφορες ενδείξεις, αλλά είναι πολύ νωρίς για να είμαι σίγουρη. Πριν ακόμη γεννηθεί, είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι θα κάνω κάθε τι που περνά από το χέρι μου ώστε να ανατραφεί όσο το δυνατόν πιο ελεύθερα σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανόμενου κι εκείνου της σεξουαλικότητας, ώστε να αισθάνεται ελεύθερη να επιλέξει την κλίση της χωρίς πιέσεις, ούτε καν έμμεσες. Τουλάχιστον όχι από το οικογενειακό της περιβάλλον.
Τώρα όμως βλέπω ότι ο στόχος μου ήταν πολύ υψηλός, και φυσικά δεν τον πέτυχα. Γιατί για να δώσεις στο παιδί ελευθερία επιλογής, πρέπει να το έχεις εκθέσει εξίσου σε όλα τα διαθέσιμα πρότυπα. Δεν αρκεί να μην απαξιώσεις ένα πρότυπο, πρέπει και να το προβάλεις. Και το πρότυπο της ομοφυλοφιλίας δεν προβάλεται διόλου στην κοινωνία μας. Ακόμη και οι πιο φιλελεύθεροι και προοδευτικοί γονείς, που θα δέχονταν ασκαρδαμυκτί την ομοφυλοφιλία του παιδιού τους, δεν θα έφταναν στο σημείο να του την καλλιεργήσουν, ούτε θα χαίρονταν γι' αυτήν, ούτε θα την ανακοίνωναν δεξιά κι αριστερά μεταξύ τυρού και αχλαδίου.
Η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών θα προβάλουν στο παιδί τους, συνειδητά ή ασυναίσθητα, μόνο τα ετεροφυλοφιλικά πρότυπα. Γιατί αυτά είναι τα "καλά", "σωστά", κοινωνικώς αποδεκτά κι εν τέλει επιθυμητά. Ποιος θέλει το παιδί του να είναι στο περιθώριο; Κάνουμε λοιπόν ό,τι μπορούμε για να ενταχθεί στη νόρμα, αν δεν ενταχθεί το παίρνουμε απόφαση, αλλά δεν πανηγυρίζουμε κιόλας.
Αν τελικά η κόρη μου προκύψει ομοφυλόφιλη, ελπίζω ότι θα νιώθει αρκετά άνετα ώστε να εκδηλωθεί μέσα στην οικογένειά της, ταυτόχρονα όμως θα έχει συναίσθηση ότι είναι καλύτερα να μην το διατυμπανίζει και πολύ, όχι χωρίς λόγο, όχι όπου να 'ναι.
Κάτι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει σε μας τους άθεους.
Δεν είναι πλέον μεμπτό να είσαι άθεος, στην πραγματικότητα πάρα πολύς κόσμος είναι, αλλά το να το δηλώνεις και να ζεις σύμφωνα με αυτό, το να είσαι συνεπής στην ιδεολογία σου, εξακολουθεί να θεωρείται ένα είδος "πρόκλησης" και "υπερβολής". Επικρατεί η αίσθηση, ακόμη κι από πλευράς των ίδιων των άθεων, ότι "δεν υπάρχει λόγος να το κάνεις θέμα", πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να ζεις και να εκφράζεσαι όπως αισθάνεσαι, αλλά υπάρχει κάθε λόγος να εξακολουθείς να παίζεις ένα θέατρο για να μην ταράζεις τα νερά. Να πηγαίνεις στην εκκλησία το πάσχα και να κουνάς τη λαμπάδα σου, να δέχεσαι χρόνια πολλά στην ονομαστική σου εορτή, να συμμετέχεις σε θρησκευτικές τελετές, ακόμη και να γίνεσαι νονός σε βάφτιση ή κουμπάρος σε θρησκευτικό γάμο. Όλοι περιμένουν από σένα να "δείξεις κατανόηση" στα έθιμα και στις ευαισθησίες των άλλων, των πολλών, των επικρατούντων - κανείς δεν διανοείται ότι θα μπορούσε ή θα έπρεπε να δείξει όχι μόνο κατανόηση αλλά και σεβασμό στις δικές σου πεποιθήσεις, στις δικές σου ευαισθησίες.
Όλες αυτές οι σκέψεις ήρθαν κι έδεσαν με ένα άρθρο του Λύο Καλοβυρνά για το gay pride, και συγκεκριμένα με το εξής απόσπασμα:
Η συντριπτική πλειοψηφία των γκέι γυναικών και αντρών βιώνουν την ομοφυλοφιλία τους με αισθήματα ενοχής, κρυψίνοιας, αποσιώπησης. Μην ακούω βλακείες τύπου «δεν ντρέπομαι, απλώς δεν θέλω να το διαφημίζω». Οι άνθρωποι κρύβουμε μόνο αυτά που νιώθουμε ότι πρέπει να κρύψουμε, δηλαδή κάτι το κακόı τα καλά ποτέ δεν τα κρύβουμε. Ακόμα κι η πιο δημοφιλής δικαιολογία του Ελληνα γκέι, «δεν θέλω να πληγώσω τους δικούς μου», είναι ουσιαστικά παραδοχή της ενοχής γι’ αυτό το κακό πράγμα που είμαστε: «Έχω κάνει κάτι κακό κι αν το μάθουν θα πληγωθούν». Μόνο που δεν τους πληγώνουμε εμείςı οι δικές τους προκαταλήψεις τούς πληγώνουν. Εμείς δεν κάναμε τίποτα το στραβό, αλλά ακριβώς επειδή αυτό μας έχουν ενσταλάξει από μικρή ηλικία, γι’ αυτό μια παρέλαση ομοφυλόφιλης περηφάνιας έχει τόσο μεγάλη σημασία.
Αν όπου "γκέι" βάλουμε "άθεος" έχουμε το εξής αποτέλεσμα:
Η συντριπτική πλειοψηφία των άθεων βιώνουν την αθεϊα τους με αισθήματα ενοχής, κρυψίνοιας, αποσιώπησης. Μην ακούω βλακείες τύπου «δεν ντρέπομαι, απλώς δεν θέλω να το διαφημίζω». Οι άνθρωποι κρύβουμε μόνο αυτά που νιώθουμε ότι πρέπει να κρύψουμε, δηλαδή κάτι το κακό, τα καλά ποτέ δεν τα κρύβουμε. Ακόμα κι η πιο δημοφιλής δικαιολογία του Ελληνα άθεου, «δεν θέλω να πληγώσω τους δικούς μου», είναι ουσιαστικά παραδοχή της ενοχής γι’ αυτό το κακό πράγμα που είμαστε: «Έχω κάνει κάτι κακό κι αν το μάθουν θα πληγωθούν». Μόνο που δεν τους πληγώνουμε εμείς, οι δικές τους προκαταλήψεις τούς πληγώνουν. Εμείς δεν κάναμε τίποτα το στραβό, αλλά ακριβώς επειδή αυτό μας έχουν ενσταλάξει από μικρή ηλικία, γι’ αυτό μια παρέλαση αθεϊστικής περηφάνιας έχει τόσο μεγάλη σημασία.
Ειδικά στην περίπτωση των άθεων όμως, νομίζω ότι δεν τους φρενάρει τόσο έντονη η ενοχή και η ντροπή, όσο ο φόβος της απόρριψης. Είναι μάλλον απίθανο να ντρέπονται οι άθεοι που είναι άθεοι - από τη στιγμή που απορρίπτεις τη θρησκεία, η ενοχή παύει να έχει νόημα. Παραμένει όμως η ανάγκη για κοινωνική ένταξη, όχι απλώς για "ανοχή" αλλά για πλήρη και ισότιμη αποδοχή. Και ξέρουμε όλοι μας καλά ότι αν πάψουμε να συμμετέχουμε στο πανηγύρι της θρησκείας, αν πάψουμε να τηρούμε τα προσχήματα, σε ουκ ολίγες περιπτώσεις οι οικογένειές μας θα πικραθούν, οι συγγενείς μας θα φρικάρουν, οι γνωστοι μας θα μας στραβοκοιτάξουν.
Και συνεχίζουμε να κουνάμε λαμπάδες και να βαφτίζουμε μωρά γιατί "είναι το έθιμο και δεν θέλουμε να στενοχωρήσουμε κανέναν". Πόσοι όμως νοιάζονται αν στενοχωρούν εμάς;
Αγαπητοί μου, νομίζω ότι ωριμάζει η στιγμή για ένα atheist pride.
- Α, κουνελάκια! - αναφώνησε ενθουσιασμένη.
- Ναι, και πουλάκια, κοίτα! - σιγοντάρισα εγώ.
Πράγματι το άρθρο είχε αρκετές φωτογραφίες με ζευγάρια ζώων, πράγμα αναμενόμενο μια που ο τίτλος του ήταν "Υπάρχουν ζώα gay;"
Η μικρή κοίταξε εξεταστικά τη σελίδα και με ρώτησε:
- Μαμά, τι θα πει αυτή η λέξη;
Εννοούσε φυσικά το "gay".
- Είναι αγγλική λέξη, της είπα, στα ελληνικά το λέμε "ομοφυλόφιλος". Είναι κάποιος που προτιμά να είναι ζευγάρι με έναν άλλον του ίδιου φύλου, ας πούμε άντρας με άντρα ή γυναίκα με γυναίκα.
- Γίνεται αυτό; - ρώτησε μισογελαστή, μισοκαχύποπτη.
Υποθέτω νόμισε ότι τη δουλεύω. Βλέπετε δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλα ζευγάρια στο περιβάλλον μας, και δεν είχε τύχει ν' αναφερθούμε άλλοτε στο θέμα αυτό.
- Βέβαια, - της απάντησα. - Να, το γράφει κι εδώ.
- Και στους ανθρώπους; - ζήτησε να μάθει.
- Και σ' αυτούς, - της είπα. - Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ετεροφυλόφιλοι, δηλαδή προτιμάνε να είναι ζευγάρι με κάποιον του αντίθετου φύλου. Υπάρχουν όμως και πολλοί που προτιμάνε σύντροφο του ίδιου φύλου.
Το σκέφτηκε λίγο και με ρώτησε:
- Και πώς κάνουνε παιδιά;
Το θέμα του πώς γίνονται τα παιδιά έχει συζητηθεί κάποιες φορές, αν και όχι διεξοδικά, γιατί η μικρή το βρίσκει μάλλον βαρετό. Αλλά ξέρει ότι χρειάζεται μια μαμά κι ένας μπαμπάς, και ότι ο ένας βάζει το σποράκι και ο άλλη το αυγουλάκι.
- Μερικοί δεν κάνουνε παιδιά, - της είπα. - Ορισμένοι υιοθετούν ένα παιδάκι που έχει χάσει τους γονείς του. Άλλοι ζευγαρώνουν με κάποιον από το άλλο φύλο μόνο για να κάνουν παιδί, και μετά γυρνάνε στο κανονικό ζευγάρι τους. Θυμάσαι τη φίλη σου την Αλεξία;
- Όχι.
- Κάναμε λίγη παρέα όταν ήσασταν μωρά, είχαν έρθει σπίτι μας, θα σου τη δείξω σε φωτογραφία. Η μαμά της είναι ομοφυλόφιλη, είναι ζευγάρι με μια άλλη γυναίκα. Όταν ήθελε να κάνει παιδί, το είπε σε έναν φίλο της άντρα, και εκείνος συμφώνησε να κάνουν ένα παιδάκι μαζί και να το μεγαλώσει εκείνη.
Δεν θυμάμαι τη συνέχεια της συζήτησης, άλλωστε δεν συνεχίστηκε και πολύ. Την ενδιέφεραν περισσότερο τα πουλάκια και τα κουνελάκια στις φωτογραφίες. Ύστερα κλείσαμε το περιοδικό και το θέμα ξεχάστηκε.
Μέσα μου όμως έμεινε ένας προβληματισμός. Η κόρη μου είναι επτά χρονών πια. Ήδη έχουν ενσταλαχτεί μέσα της τα πρότυπα που θα την καθορίσουν για την υπόλοιπη ζωή της. Και μέσα στα πρότυπα αυτά δεν υπάρχει το πρότυπο του ομοφυλόφιλου ζευγαριού. Όχι μόνο γιατί κανείς στο περιβάλλον μας δεν είναι ομοφυλόφιλος, αλλά και επειδή σε όλη την τεράστια ποσότητα πληροφορίας με την οποία βομβαρδίζονται τα παιδιά καθημερινά - σχολείο, βιβλία, τηλεόραση - δεν εμφανίζονται ομοφυλόφιλοι. Απλώς δεν υπάρχουν.
Είναι φανερό: παρά την τεράστια πρόοδο που έχει σημειωθεί στην κοινωνική αντιμετώπιση των gay, εξακολουθούν να μην υπάρχουν από την άποψη του κατεστημένου. Ή πιο σωστά, υπάρχουν, αλλά δεν τους δείχνουμε. Τους κρύβουμε κάτω από το χαλάκι για να μην τους δουν οι καλεσμένοι. Τους ανεχόμαστε, αλλά δεν τους αποδεχόμαστε.
Με πολύ κόπο και αγώνες φτάσαμε στο σημείο να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν ομοφυλόφιλοι, δεν είναι ούτε άρρωστοι ούτε διεστραμμένοι ούτε λάθη της φύσεως αλλά συνάνθρωποι και συμπολίτες μας, και έχουν δικαίωμα να επιλέξουν πώς θα ζήσουν τη ζωή τους. Από εκεί όμως μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να απλώσουμε το χέρι στο ράφι του βιβλιοπωλείου και να αγοράσουμε ένα παιδικό βιβλίο όπου ο μικρός Κωστάκης μεγαλώνει σε ένα σπίτι με δύο μπαμπάδες, και το βιβλίο αυτό να μην θεωρείται γραμμένο ειδικά για να βοηθήσει στην εκμάθηση της "ανοχής της διαφορετικότητας" (τι άθλιος ευφημισμός, τι υπεροπτική συγκατάβαση) αλλά να θεωρείται απλώς ένα παιδικό βιβλίο που αναφέρεται σε μια φυσιολογική οικογένεια, έχουμε μπροστά μας πολύ δρόμο.
Και είναι όλο ανήφορος.
Δεν ξέρω ακόμη αν η κόρη μου είναι ετεροφυλόφιλη, ομοφυλόφιλη ή αμφιφυλόφυλη. Εικάζω το πρώτο από διάφορες ενδείξεις, αλλά είναι πολύ νωρίς για να είμαι σίγουρη. Πριν ακόμη γεννηθεί, είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι θα κάνω κάθε τι που περνά από το χέρι μου ώστε να ανατραφεί όσο το δυνατόν πιο ελεύθερα σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανόμενου κι εκείνου της σεξουαλικότητας, ώστε να αισθάνεται ελεύθερη να επιλέξει την κλίση της χωρίς πιέσεις, ούτε καν έμμεσες. Τουλάχιστον όχι από το οικογενειακό της περιβάλλον.
Τώρα όμως βλέπω ότι ο στόχος μου ήταν πολύ υψηλός, και φυσικά δεν τον πέτυχα. Γιατί για να δώσεις στο παιδί ελευθερία επιλογής, πρέπει να το έχεις εκθέσει εξίσου σε όλα τα διαθέσιμα πρότυπα. Δεν αρκεί να μην απαξιώσεις ένα πρότυπο, πρέπει και να το προβάλεις. Και το πρότυπο της ομοφυλοφιλίας δεν προβάλεται διόλου στην κοινωνία μας. Ακόμη και οι πιο φιλελεύθεροι και προοδευτικοί γονείς, που θα δέχονταν ασκαρδαμυκτί την ομοφυλοφιλία του παιδιού τους, δεν θα έφταναν στο σημείο να του την καλλιεργήσουν, ούτε θα χαίρονταν γι' αυτήν, ούτε θα την ανακοίνωναν δεξιά κι αριστερά μεταξύ τυρού και αχλαδίου.
Η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών θα προβάλουν στο παιδί τους, συνειδητά ή ασυναίσθητα, μόνο τα ετεροφυλοφιλικά πρότυπα. Γιατί αυτά είναι τα "καλά", "σωστά", κοινωνικώς αποδεκτά κι εν τέλει επιθυμητά. Ποιος θέλει το παιδί του να είναι στο περιθώριο; Κάνουμε λοιπόν ό,τι μπορούμε για να ενταχθεί στη νόρμα, αν δεν ενταχθεί το παίρνουμε απόφαση, αλλά δεν πανηγυρίζουμε κιόλας.
Αν τελικά η κόρη μου προκύψει ομοφυλόφιλη, ελπίζω ότι θα νιώθει αρκετά άνετα ώστε να εκδηλωθεί μέσα στην οικογένειά της, ταυτόχρονα όμως θα έχει συναίσθηση ότι είναι καλύτερα να μην το διατυμπανίζει και πολύ, όχι χωρίς λόγο, όχι όπου να 'ναι.
Κάτι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει σε μας τους άθεους.
Δεν είναι πλέον μεμπτό να είσαι άθεος, στην πραγματικότητα πάρα πολύς κόσμος είναι, αλλά το να το δηλώνεις και να ζεις σύμφωνα με αυτό, το να είσαι συνεπής στην ιδεολογία σου, εξακολουθεί να θεωρείται ένα είδος "πρόκλησης" και "υπερβολής". Επικρατεί η αίσθηση, ακόμη κι από πλευράς των ίδιων των άθεων, ότι "δεν υπάρχει λόγος να το κάνεις θέμα", πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να ζεις και να εκφράζεσαι όπως αισθάνεσαι, αλλά υπάρχει κάθε λόγος να εξακολουθείς να παίζεις ένα θέατρο για να μην ταράζεις τα νερά. Να πηγαίνεις στην εκκλησία το πάσχα και να κουνάς τη λαμπάδα σου, να δέχεσαι χρόνια πολλά στην ονομαστική σου εορτή, να συμμετέχεις σε θρησκευτικές τελετές, ακόμη και να γίνεσαι νονός σε βάφτιση ή κουμπάρος σε θρησκευτικό γάμο. Όλοι περιμένουν από σένα να "δείξεις κατανόηση" στα έθιμα και στις ευαισθησίες των άλλων, των πολλών, των επικρατούντων - κανείς δεν διανοείται ότι θα μπορούσε ή θα έπρεπε να δείξει όχι μόνο κατανόηση αλλά και σεβασμό στις δικές σου πεποιθήσεις, στις δικές σου ευαισθησίες.
Όλες αυτές οι σκέψεις ήρθαν κι έδεσαν με ένα άρθρο του Λύο Καλοβυρνά για το gay pride, και συγκεκριμένα με το εξής απόσπασμα:
Η συντριπτική πλειοψηφία των γκέι γυναικών και αντρών βιώνουν την ομοφυλοφιλία τους με αισθήματα ενοχής, κρυψίνοιας, αποσιώπησης. Μην ακούω βλακείες τύπου «δεν ντρέπομαι, απλώς δεν θέλω να το διαφημίζω». Οι άνθρωποι κρύβουμε μόνο αυτά που νιώθουμε ότι πρέπει να κρύψουμε, δηλαδή κάτι το κακόı τα καλά ποτέ δεν τα κρύβουμε. Ακόμα κι η πιο δημοφιλής δικαιολογία του Ελληνα γκέι, «δεν θέλω να πληγώσω τους δικούς μου», είναι ουσιαστικά παραδοχή της ενοχής γι’ αυτό το κακό πράγμα που είμαστε: «Έχω κάνει κάτι κακό κι αν το μάθουν θα πληγωθούν». Μόνο που δεν τους πληγώνουμε εμείςı οι δικές τους προκαταλήψεις τούς πληγώνουν. Εμείς δεν κάναμε τίποτα το στραβό, αλλά ακριβώς επειδή αυτό μας έχουν ενσταλάξει από μικρή ηλικία, γι’ αυτό μια παρέλαση ομοφυλόφιλης περηφάνιας έχει τόσο μεγάλη σημασία.
Αν όπου "γκέι" βάλουμε "άθεος" έχουμε το εξής αποτέλεσμα:
Η συντριπτική πλειοψηφία των άθεων βιώνουν την αθεϊα τους με αισθήματα ενοχής, κρυψίνοιας, αποσιώπησης. Μην ακούω βλακείες τύπου «δεν ντρέπομαι, απλώς δεν θέλω να το διαφημίζω». Οι άνθρωποι κρύβουμε μόνο αυτά που νιώθουμε ότι πρέπει να κρύψουμε, δηλαδή κάτι το κακό, τα καλά ποτέ δεν τα κρύβουμε. Ακόμα κι η πιο δημοφιλής δικαιολογία του Ελληνα άθεου, «δεν θέλω να πληγώσω τους δικούς μου», είναι ουσιαστικά παραδοχή της ενοχής γι’ αυτό το κακό πράγμα που είμαστε: «Έχω κάνει κάτι κακό κι αν το μάθουν θα πληγωθούν». Μόνο που δεν τους πληγώνουμε εμείς, οι δικές τους προκαταλήψεις τούς πληγώνουν. Εμείς δεν κάναμε τίποτα το στραβό, αλλά ακριβώς επειδή αυτό μας έχουν ενσταλάξει από μικρή ηλικία, γι’ αυτό μια παρέλαση αθεϊστικής περηφάνιας έχει τόσο μεγάλη σημασία.
Ειδικά στην περίπτωση των άθεων όμως, νομίζω ότι δεν τους φρενάρει τόσο έντονη η ενοχή και η ντροπή, όσο ο φόβος της απόρριψης. Είναι μάλλον απίθανο να ντρέπονται οι άθεοι που είναι άθεοι - από τη στιγμή που απορρίπτεις τη θρησκεία, η ενοχή παύει να έχει νόημα. Παραμένει όμως η ανάγκη για κοινωνική ένταξη, όχι απλώς για "ανοχή" αλλά για πλήρη και ισότιμη αποδοχή. Και ξέρουμε όλοι μας καλά ότι αν πάψουμε να συμμετέχουμε στο πανηγύρι της θρησκείας, αν πάψουμε να τηρούμε τα προσχήματα, σε ουκ ολίγες περιπτώσεις οι οικογένειές μας θα πικραθούν, οι συγγενείς μας θα φρικάρουν, οι γνωστοι μας θα μας στραβοκοιτάξουν.
Και συνεχίζουμε να κουνάμε λαμπάδες και να βαφτίζουμε μωρά γιατί "είναι το έθιμο και δεν θέλουμε να στενοχωρήσουμε κανέναν". Πόσοι όμως νοιάζονται αν στενοχωρούν εμάς;
Αγαπητοί μου, νομίζω ότι ωριμάζει η στιγμή για ένα atheist pride.
21 σχόλια:
Αγαπητοί μου, νομίζω ότι ωριμάζει η στιγμή για ένα atheist pride.
Εγώ πάντως το δηλώνω: Δεν πρόκειται να φορέσω την ιερατική στολή του ιπτάμενου μακαρονοτέρατος και να περιφερθώ επάνω σε άρμα! :P
Εσένα θα σε έχουμε ντυμένο Ουράνιο Κεφτεδάκι να τραβάς το άρμα!
Όλες οι μειονότητες έχουν το κοινό ότι είναι… μειονότητες, είναι κάτι διαφορετικό από το default. Από εκεί και πέρα τα πράγματα μπορεί να διαφέρουν αρκετά. Για παράδειγμα παρότι το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων πήρε ως παράδειγμα το civil rights movement και παρά το ότι πολύ συχνά έχουμε την τάση να φέρνουμε παραδείγματα όπου τα εξισώνουμε, καλό είναι να θυμόμαστε ότι δεν είναι το ίδιο, δεν υπάρχουν τα ίδια προβλήματα και ακριβείς αντιστοιχίες. Πχ κανείς γονιός δεν πέταξε το παιδί του από το σπίτι γιατί έμαθε ότι είναι μαύρο. Αλλά σίγουρα είναι χρήσιμο να κάνει κανείς συγκρίσεις και να βγάζει συμπεράσματα.
Ως προς το atheist pride λοιπόν: πριν μερικά χρόνια σε μια ομιλία του που είχε ενοχλήσει αρκετά ο Sam Harris είχε υποστηρίξει μάλλον το ακριβώς αντίθετο από ένα atheist pride.
Εξαιρετικό άρθρο. Κι όμως σε λιγο στο σχολείο θα ακούει για τον "πούστη" ως μια ανήθικη πράξη ή μία πράξη που κοροϊδεύουμε.
Διάβασα μία μελέτη (έρευνα πεδίου σε επιχειρήσεις) όπου -ως φυσικό επακόλουθο- οι ομοφυλόφιλοι είχαν +30% πιθανότητες να προσληφθούν ως υπάλληλοι παρά τα όποια προσόντα τους.
Rowlf, λίγο δύσκολα θα μάθει ένας γονιός ότι το παιδί του είναι μαύρο - εκτός κι αν είναι τυφλός όχι μόνο ο ίδιος αλλά και όλη η γειτονιά! :-D
Φυσικά συμφωνώ με όσα λες.
Δείμε, φαντάζομαι ότι οι πιθανότητες πρόσληψης μπορεί να επηρεαστούν από το σεξουαλικό προσανατολισμό είτε θετικά είτε αρνητικά, ανάλογα με τον επαγγελματικό χώρο.
Κι όμως η έρευνα δε δείχνει κάτι τέτοιο. Βλέπεις τα αμιγώς τηλεοπτικά, κομμωτική, σχεδιασμός ρούχων κτλ είναι λίγα επαγγέλματα. Δες εδώ που βρήκα το link.
Κάτι δεν πάει καλά με το σύνδεσμο, με στέλνει πάλι πίσω στο μπλογκ μου.
Αόρατη Μελάνη δεν είσαι μόνον αόρατη αλλά και σφόδρα διεισδυτική, χαρισματικά και επικοινωνιακή. Ευχαριστώ για την αποδοχή μου στην ομάδα. Ακράδαντα και ανυποχώρητα πιστεύω, πως η διαφορετικότητα είναι δικαίωμα κάθε ζωντανού οργανισμού στο σύμπαν. Όχι μόνον δεν πρέπει να κρυβόμαστε, αλλά έχουμε υποχρέωση απένταντι των παιδιών μας, να καταγγέλνουμε, σε κάθε ευκαιρία, κάθε θρησκευτικό προσηλυτισμό, ως ανεπίτρεπτο δόλο που έχει σαν σκοπό τον παράνομο πλουτισμό των "αντιπροσώποων του Θεού" σε βάρος των πιστών. Αφού είναι γνωστό σε κάθε άθεο που είναι άτομο αφυπνισμένο και υπεύθυνο, ότι δεν υπάρχει αθανασία ψυχής,ανάσταση νεκρών και Θεϊκή βασιλεία πουθενά στο σύμπαν. Οι άθεοι ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ χάρη στην ανθρωπότητα, γιατί αποτελούν τη μόνη ελπίδα για την απαλλαγή μας από κάθε είδους θρησκεία, μια και οι διακηρύξεις τους είναι απατηλές, προσφέρουν προϊόντα ανύπαρκτα. Οι συμφορές που προκαλούν οι θρησκείες είναι φρικαλέες και πασίγνωστες. ΕΠΙΚΟΥΙΔΗΣ
Εξαιρετικό το άρθρο. Σε διαβάζω αρκετό καιρό αλλά δεν είχα αφήσει ποτέ κάποιο σχόλιο. Ομολογώ ότι εξεπλάγην με την προσέγγισή σου στο θέμα και τον τρόπο που ενημέρωσες την κόρη σου.
Συγχαρητήρια για πάλι, χαίρομαι πραγματικά που είσαι στο reading list μου. Θα αναδημοσιεύσω όλο το post σου και στο δικό μου blog με link στο δικό σου, αν σε ενοχλεί πες μου να το αφαιρέσω. Μου έφτιαξες την μέρα.
Χαίρομαι πολύ που οσυ άρεσε το άρθρο τόσο ώστε να το αναδημοσιεύσεις. Αν δεν το έχεις διαβάσει, σου προτείνω το άρθρο της Αλεπούδας "Η ασυγχώρητη ανηθικότητα της ηθικής". Εγώ το λάτρεψα.
Έχεις δίκιο, είναι επίσης πολύ καλό!! Ευχαριστώ!
Ασχετη συγκριση του ανωτερου πνευματικου επιτευγματος της ανθρωπινης σκεψης της αθειας με την αρρωστημενη παθολογικη κατασταση της ομοφυλοφιλιας.
Πραγματικα εκπλησομαι αρνητικα.
Δεν μας φτανουν τα αθλια σηριαλ και εκπομπες στην τιβι που προτρεπουν σε τετοιες βρωμερες σχεσεις ουτε το οτι ξεφτιλιζουν και τη νησο Λεσβο (ντρεπονται οι ανθρωποι να πουν απο που καταγονται και λενε ειμαι απο μυτιληνη) εχουμε και υποστηρικτες του οτι ειναι φυσιολογικη συμπεριφορα το λαθος της φυσης και οτι ειναι φυσιολογικη επιλογη η ανειπωτη ξεφτιλα.
Ανώνυμε, ένα μόνο θα σου πω: αυτό που εσύ χαρακτηρίζεις "ανώτερο πνευματικό επίτευγμα" υπάρχουν άνθρωποι (πολλοί και ισχυροί και κοινωνικά καταξιωμένοι) που το θεωρούν ανώμαλη, βδελυρή και διεστραμμένη συμπεριφορά, τουλάχιστον τόσο όσο θεωρείς εσύ την ομοφυλοφιλία. Πώς μπορούμε να ελπίζουμε σε αρμονική συνύπαρξη όλοι εμείς αν αντιμετωπίζουμε έτσι την διαφορετικότητα?
Ας μάθουμε επιτέλους να δεχόμαστε ο ένας τον άλλον με τις ιδιαιτερότητές του.
Κανείς μας δεν είναι αρμόδιος να κρίνει τι είναι σωστό και τι λάθος στις επιλογές ζωής του άλλου.
Νομίζω ότι τα είπες πιο καλά και εμπεριστατωμένα από κάθε Gay που θα μπορούσε να γράψει ένα τέτοιο άρθρο. Από την άλλη νομίζω βαθιά ότι το θέμα της σεξουαλικότητας έχει βιολογική ρίζα (χωρίς να υποτιμώ την όποια συμβολή της κοινωνικότητας και των επίκτητων χαρακτηριστικών), οπότε αν η κόρη σου ή το κάθε παιδί θέλει να το εκδηλώσει, θα το κάνει. Το θέμα είναι να της έχεις δώσει το δικαίωμα της απενοχοποιημένης επιλογής. Και ως προς αυτό, νομίζω ότι είσαι σε εξαιρετικό δρόμο!
Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια!
Αμφιβάλλω ότι μπορεί οποιοσδήποτε "straight" να μιλήσει πιο εμπεριστατωμένα από έναν "gay" για το θέμα της ομοφυλοφιλίας. Απλώς εγώ περιγράφω αυτό που βλέπω από τη δική μου οπτική γωνία.
Στο άλλο που λες νομίζω ότι έχεις δίκιο: το βασικό είναι να νιώθει το παιδί άνετα με κάθε επιλογή του, να ξέρει ότι θα είναι αποδεκτό όπως είναι. Τον κοινωνικό περίγυρο δεν μπορώ να τον αλλάξω, μπορώ όμως να δημιουργήσω τις καλύτερες συνθήκες τουλάχιστον μέσα στο σπίτι μου.
Η χριστιανική (και καπιταλιστική;) ηθική έχει εισχωρήσει σε πολύ πιο βαθιές πεποιθήσεις μας από το "str8/gay". Μ'αυτό εννοώ ότι έχει επηρεάσει και την κοσμοθεωρία μας για τα φύλα.
Διάφορες φεμινιστικές θεωρίες αντιτάχθηκαν ενεργά στην ουσιοκρατία (άλλη μεταφυσική ιδέα από κει!) με το σύνθημα "η βιολογία δεν είναι πεπρωμένο". Δηλαδή "το ότι γεννήθηκα χωρίς πουλί δε θα πει ότι αξίζω μόνο για την κουζίνα".
Πολλοί/ές θεωρητικοί, κοινωνιολόγοι και φιλόσοφοι σήμερα ασκούν κριτική στο δίπολο "άντρας/γυναίκα", ως κατασκευασμένο. Ακόμα και στη φύση δεν υπάρχουν μόνο αρσενικά και θηλυκά άτομοα, αλλά ένα φάσμα από σώματα με έμφυλα χαρακτηριστικά. Υπάρχουν intersex ζώα (και το ανθρώπινο ζώο επίσης), ζώα που αλλάζουν γεννητικά όργανα στην πορεία της ζωής τους και ζωικά είδη με πάνω από 2 επισήμως αναγνωρισμένα φύλα (το paramecium έχει 8).
Οι διάφορες αρρενωπότητες και θηλυκότητες δεν εδράζονται στα γονίδιά μας. Άλλωστε το είπε και ο πρωτεργάτης της αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος, ο Venter: "Πρέπει να σταματήσουμε να κρυβόμαστε πίσω απ'τα γονίδιά μας".
Το αν ένας/μια άνθρωπος νιώθει άβολα με τους προκαθορισμένους έμφυλους ρόλους (στους οποίους περιλαμβάνεται η υποχρεωτική ετεροφυλοφιλία, αλλά και τόσα άλλα καταπιεστικά και σεξιστικά) είναι θέμα δικό του. Οι έμφυλες ταυτότητες δεν είναι θέσφατα, όσο κι αν τις παρουσιάζουν και αστυνομεύουν ως τέτοιες οι θρησκείες. Στην Ελλάδα ακούμε ακόμα εν έτει 2010 για "βδελυρές συμπεριφορές", ακόμα και σε blog που ασχολούνται με την αθεΐα. Στο Ιράν σε υποχρεώνουν σε αλλαγή γεννητικών οργάνων αν είσαι λεσβία ή γκέι.
Λες και τα γεννητικά όργανα είναι η έδρα του συναισθήματος, της προσωπικότητας, και των έμφυλων ρόλων.
Η προσωπική μου εμπειρία ως άθεη, τρανς γυναίκα και λεσβία είναι ότι οι ταυτότητές μου σοκάρουν τον κόσμο με συγκεκριμένη ιεραρχία. Περισσότερο σοκάρει το ότι είμαι τρανς γυναίκα, όταν το λέω. Ακολουθεί η ταυτότητα λεσβία, και τέλος η ταυτότητα άθεη. Και
δεν υποννοώ ότι δεν υφιστάμεθα κριτική, ρατσισμό και αμφισβήτηση της ηθικής μας για την αθεΐα μας. Απλά ως πρόχειρο μέτρο σύγκρισης.
Πολύ θετικό το άρθρο σου Αόρατη Μελάνη. :)
Σ' ευχαριστώ! βλέπω ότι συμφωνούμε σε όλα.
Σίγουρα η ταυτότητα άθεος στην Ελλάδα του σήμερα σοκάρει πολύ λιγότερο και πολύ λιγότερους από όσο η ταυτότητα τρανς. Ας ελπίσουμε να αλλάξει κι αυτό σιγά-σιγά. Και για ν' αλλάξει πρέπει πρώτα απ' όλα να μάθουμε όλοι να δείχνουμε την αληθινή μας ταυτότητα.
Μπράβο σου! Εξαιρετική ανάρτηση, άμεση, ειλικρινής. Μακάρι να σκέφτονταν περισσότεροι άνθρωποι -γονείς κυρίως- σαν εσένα. Τα συγχαρητήριά μου!
Να είσαι καλά, αρχίζω και νιώθω αμήχανα με τόσο καλά λόγια! Ευχαριστώ πολύ!
Πραγματικα εμεινα αφωνος απο την αναρτηση σου. Τοσο "προχω" πια...Δεν το συναντας ευκολα. Εγω πιστευω οτι οσο ζεις μαθαινεις, περνας διαφορες φασεις κι καταστασεις στη ζωη που σιγουρα προσθετουν ενα μικρο λιθαρακι σε αυτα που ξερεις, σε αυτα που δεν ξερεις, κι σε αυτα που αρχικα τα βλεπεις "λα8ος". Λαθος,οχι με την εννοια του λαθους -ακριβης ορος-, αλλα με την εννοια του να διαφερεις απο τα κοινα προτυπα κι αποδεκτα! Στεκομαι σε αυτο που ειπες: Οι άνθρωποι κρύβουμε μόνο αυτά που νιώθουμε ότι πρέπει να κρύψουμε, δηλαδή κάτι το κακόı τα καλά ποτέ δεν τα κρύβουμε".. Και προσθετω οτι ακομα εχουμε ΠΟΛΥ ΔΡΟΜΟ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ.
Σε ευχαριστώ πολύ! να επισημάνω όμως οτι η φράση που παραθέτεις ανήκει στον Λύο και όχι σε μένα.
Δημοσίευση σχολίου