ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ

Στις πολλές συζητήσεις που γίνονται κατά καιρούς για το θέμα της διδασκαλίας των θρησκευτικών στα σχολεία, μου κάνει εντύπωση ένα πράγμα: πάρα πολλοί άνθρωποι, ακόμη και μη θρήσκοι, θεωρούν δεδομένο ότι το μάθημα χρειάζεται να διατηρηθεί, αλλά με άλλη μορφή. Υποστηρίζουν, πολύ λογικά, ότι η κατήχηση δεν έχει θέση στα σχολεία, πιστεύουν όμως ότι το μάθημα των θρησκευτικών δεν θα πρέπει να καταργηθεί πλήρως, αλλά να αντικατασταθεί από ένα μάθημα "θρησκειολογίας".

Και έρχομαι εγώ η παράξενη τώρα και αναρωτιέμαι:

Τι τη χρειάζονται τη θρησκειολογία τα παιδιά;

Ποιος ο λόγος να υφίσταται χωριστό μάθημα, και μάλιστα από τις πρώτες ήδη τάξεις του δημοτικού, όπου να παρουσιάζεται στα παιδιά το φαινόμενο της θρησκείας, να διδάσκεται η ιστορία του, να αναπτύσσεται ο ρόλος του;

Για να ξέρουν τα παιδιά την παράδοση του τόπου τους, λένε ορισμένοι. Κατ' εμέ, την παράδοση του τόπου τους μπορούν να τη διδαχτούν στα πλαίσια του μαθήματος της ιστορίας, αλλά και έμμεσα σε άλλα μαθήματα, όπως της λογοτεχνίας, ή ενδεχομένως και ενός μαθήματος λαογραφίας και εθνογραφίας, όπου θα παρουσιάζονται οι παραδόσεις του τόπου μας αλλά και οι παραδόσεις άλλων λαών της γης. Σε ένα τέτοιο μάθημα, όπως το φαντάζομαι, τα παιδιά θα μάθαιναν να εκτιμούν την αξία όλων των παραδόσεων όλων των λαών, θα μάθαιναν να είναι περήφανοι που είναι άνθρωποι και πολίτες του κόσμου, θα διδάσκονταν να έχουν ανοιχτό πνεύμα και αντλούν από όλους τους πολιτισμούς του κόσμου, γιατί όλες οι παραδόσεις του πλανήτη μας είναι κληρονομιά όλων μας.

Για να ξέρουν τα παιδιά την ιστορία της θρησκείας και το ρόλο της, λένε άλλοι. Μα αυτό, λέω εγώ, θα το διδαχτούν στο μάθημα της ιστορίας, μαζί με όλα τα υπόλοιπα ιστορικά γεγονότα. Δεν χρήζει ειδικής μνείας σε ειδικό μάθημα.

Για να αναπτύξουν τα παιδιά μας ηθικές αρχές και αξίες, ισχυρίζονται πολλοί.

Εδώ, ομολογουμένως, το πράγμα σηκώνει κουβέντα.

Είναι γεγονός ότι η παιδεία, έτσι όπως είναι αυτή τη στιγμή διαμορφωμένη, μεριμνά κυρίως - αν όχι αποκλειστικά - για την παροχή τεχνικών γνώσεων και πληροφοριών, καθώς επίσης και για την πλύση εγκεφάλου υπέρ πατρίδος-θρησκείας-οικογένειας μέσω απλών προπαγανδιστικών μεθόδων. Μεριμνά ελάχιστα έως καθόλου για την διάπλαση του χαρακτήρα των παιδιών, για την ουσιαστική τους (δια)μόρφωση, για την ψυχολογική τους ανάπτυξη.

Πώς όμως θα καλυφθεί το κενό αυτό;

Όχι βέβαια με μαθήματα θρησκευτικών, ούτε - πολύ λιγότερο - με μαθήματα θρησκειολογίας, αλλά με μαθήματα - ή πιο σωστά με δραστηριότητες - ψυχολογίας και κοινωνιολογίας, σχεδιασμένα ειδικά για το σκοπό αυτό. Το ιδανικό θα ήταν να συγκροτηθεί ομάδα επιστημόνων από όλες τις αρμόδιες ειδικότητες - ψυχολόγοι, ψυχίατροι, παιδαγωγοί, κοινωνικοί λειτουργοί κλπ - που να προτείνει ένα σωστό πρόγραμμα σπουδών. Μιλάμε βεβαίως για όνειρα φθινοπωρινής νυκτός.

Ελλείψει τέτοιας πρωτοβουλίας και εν αναμονή των εξελίξεων (αμήν), εγώ ως μη ειδική θα πρότεινα να προσληφθούν παιδοψυχολόγοι στα δημοτικά σχολεία και να γίνονται κάθε εβδομάδα θεραπευτικές ομάδες σχεδιασμένες ειδικά για παιδιά. Μέσα από τη διαδικασία αυτή τα παιδιά θα μαθαίνουν να σχετίζονται, θα κοινωνικοποιούνται με ομαλό τρόπο, θα παρακολουθείται η ψυχολογική τους ανάπτυξη, τυχόν προβλήματα θα εντοπίζονται και θα αντιμετωπίζονται εν τη γενέση τους με προσωπικςέ συνεδρίες, και θα γίνονται συναντήσεις με τους γονείς σε τακτά χρονικά διαστήματα για ενημέρωση ή/και συμμετοχή στις ομάδες. Τα παιδιά θα αφομοιώνουν τις ηθικές αξίες με βιωματικό τρόπο και όχι ως τσιτάτα προς παπαγαλισμό και προς τυφλή υπακοή.

Στο γυμνάσιο θα έπρεπε να υπάρχει οπωσδήποτε μάθημα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης (ενδεχομένως στα πλαίσια του μαθήματος "κοινωνικοποίησης"), σωστά οργανωμένο και αυτό από ειδικούς, όχι κάποιο γελοίο εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσης του ανθρώπινου σώματος που θα διδάσκεται από άνεργους φιλόλογους. Επίσης στο γυμνάσιο τα παιδιά θα μπορούσαν και θα έπρεπε να αρχίσουν να προσφέρουν έργο, να γνωρίζουν τι σημάινει εργασία. Θα μπορούσαν να προσφέρουν εθελοντική εργασία σε διάφορους φορείς, σε φιλανθρωπικές οργανώσεις λόγου χάρη, ενώ στο λύκειο θα μπορούσαν να προβλέπονται σε διάφορες επιχειρήσεις ή σε δημόσιους φορείς θέσεις εργασίας μειωμένης απασχόλησης ειδικά για τα παιδιά, ώστε να έρχονται σε επαφή με τον "αληθινό" κόσμο, να σχηματίζουν μια εικόνα του τι σημαίνει εργασία, μια εικόνα από τη φύση διαφόρων επαγγελμάτων (παρεμπιπτόντως να βγάζουν και κανένα χαρτζηλίκι).

Αυτά εκ του προχείρου ως προς την εκπαιδευτική μου μεταρρύθμιση.

Για μεταρρυθμίσεις στους λοιπούς τομείς του δημόσιου βίου θα επανέλθω εν ευθέτω.