ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

Φίλτατοι αναγνώσται,

καλή σας μέρα και καλή χρονιά!

Σήμερα θα σας βάλω μιαν άσκηση για το σπίτι - χόουμγουωρκ, που λέμε και στα ελληνικά. Θα σας θέσω ένα ερώτημα που με απασχολεί τον τελευταίο μήνα και που το θέτω σε όποιον βρω μπροστά μου πρόχειρο, σε μια προσπάθεια αν όχι να βρω απάντηση, τουλάχιστον να διασκεδάσω την απελπισία μου.

Πρώτα η εισαγωγή:

Επηρεασμένη από το ντοκυμανταίρ Zeitgeist, από το ντοκυμανταίρ "Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου" του Στέλιου Κούλογλου, από τα πρόσφατα γεγονότα στους δρόμους της Αθήνας, από τις συζητήσεις περί παγκόσμιας οικονομικής κρίσεως (υπαρκτής ή μη), από τη θλιβερή κοινωνική και πολιτική κατάσταση που επικρατεί στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, κάθομαι και σκέφτομαι: Πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση, πώς μπορεί η ανθρωπότητα να χαράξει μια πορεία δημιουργική και όχι καταστροφική;

Το ερώτημα φυσικά δεν είναι καινούριο. Μυριάδες άνθρωποι το θέτουν εδώ και μυριάδες χρόνια, δεκάδες φιλόσοφοι προτείνουν απαντήσεις, και κάθε ενθουσιώδης έφηβος νομίζει ότι έχει βρει την απάντηση. Εγώ η ίδια, όπως πολλοί εξίσου αφελείς με εμένα, νόμιζα επί σειρά ετών ότι μπορεί να υπάρξει μια απάντηση σε κοινωνικό επίπεδο, με τη μορφή μιας πολιτικής μεταρρύθμισης, φερ' ειπείν, ή μιας οικονομικής καινοτομίας, ή μιας κοινωνικής συνειδητοποίησης, και πάντα πίστευα πως η αρχή πρέπει να γίνει από την παιδεία, αυτήν που διαμορφώνει τις επόμενες γενιές.

Τώρα τελευταία όμως, ανακάλυψα κι εγώ επιτέλους την Αμερική - μεταφορικά μιλώντας, αν και ομολογώ ότι υποκύπτω στη γοητεία του φτηνού λογοπαίγνιου. Κατάλαβα επιτέλους - ή νομίζω ότι κατάλαβα, μέχρι να καταλάβω κάτι άλλο - ότι η μοίρα του πλανήτη δεν βρίσκεται ουσιαστικά στα χέρια των πολλών, αλλά των λίγων. Ότι αυτοί που κινούν τα νήματα της εξουσίας είναι πραγματικά ελάχιστοι, λίγες ισχυρές οικογένειες (με ή χωρίς εισαγωγικά) που φροντίζουν μόνο για την ευημερία των μελών τους. Και φυσικά δεν είναι οι πολιτικοί ηγέτες - αυτοί είναι ως επί το πλείστον ανδρείκελα, μαριονέτες στα χέρια των πραγματικών ηγετών, των οικονομικών. Είναι ιδιοκτήτες τραπεζών και μεγάλων πολυεθνικών, είναι άπληστοι οικονομικοί καρχαρίες που ποσώς ενδιαφέρονται για τα πάθη και τα βάσανα του κόσμου ή για τις επιθυμίες των ψηφοφόρων.

Αυτοί, και μόνον αυτοί, έχουν τη δύναμη να αλλάξουν την πορεία του κόσμου.

(Και θα μου πείτε, δεν το ήξερες κυρά μου; Το ήξερα, απλά δεν είχα συνειδητοποιήσει σε τι βαθμό ισχύει. Νόμιζα ότι είχαμε περισσότερη δύναμη εμείς εδώ κάτω. Τώρα αρχίζω να καταλαβαίνω ότι η δύναμη είναι πολύ πιο συγκεντρωμένη από όσο νόμιζα.)

Και το ερώτημά μου τώρα είναι: πώς μπορούμε να επηρεάσουμε αυτούς έτσι ώστε να το κάνουν; Πώς μπορούμε να επηρεάσουμε τους ισχυρούς του κόσμου έτσι ώστε να ασκήσουν μια πραγματικά φιλόζωη πολιτική; (όπου φιλόζωη εννοώ φιλική προς τη ζωή).

Έχει παρέλθει προ καιρού η εποχή όπου μπορούσε κανείς να πάρει πέτρες και ξύλα, να γκρεμίσει την πύλη της Βαστίλλης, να πιάσει το βασιλιά από τα πέτα, να τον σύρει στην καρμανιόλα και να τον καρατομήσει. Ούτως ή άλλως απεχθάνομαι τις αιματοχυσίες, η βία γεννά βία, και η κατάληξη της Γαλλικής Επανάστασης ήταν ο Ναπολέων.

Μοιάζει αφελές να σκεφτεί κανείς ότι μπορεί να τους επηρεάσει επικαλούμενος τα ανθρωπιστικά τους αισθήματα - πολύ απλά, δεν διαθέτουν τέτοια αισθήματα, ή ίσως δεν θεωρούν τους άλλους (εμάς δηλαδή) ακριβώς "ανθρώπους", μάλλον χρήσιμα ζώα, όπως οι αγελάδες, που κοιτάζεις να τις ταΐζεις και να τις έχεις περίπου υγιείς ώστε να τις εκμεταλλεύεσαι, αλλά δεν σκοτίζεσαι και για τα αισθήματά τους ή τις απόψεις τους, ούτε θρηνείς το θάνατο και τα βάσανά τους.

Ωστόσο πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος. Και πρέπει να υπάρχει, γιατί αν δεν υπάρχει απομένει μονάχα να σταυρώσουμε τα χέρια, να σηκώσουμε τους ώμους και να κοιτάξουμε να κουτσοβολευτούμε όσο μπορούμε - να γίνουμε δηλαδή άβουλα πιόνια στο παιχνίδι αυτό.

Εσείς ποιος νομίζετε ότι είναι ο τρόπος;