ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ

Χοροί και πανηγύρια

Κατ’ αρχήν να ζητήσω συγγνώμη από τυχόν παραπλανημένους λάτρεις των RPG που ξεκίνησαν να διαβάζουν αυτό το post. Καμμία σχέση, παιδιά – ή μήπως μιλάμε για το μεγαλύτερο RPG που έγινε ποτέ;

Μιλάμε για ρόλους – για τους ρόλους που παίζουμε καθημερινά όλοι μας με αξεπέραστη μαεστρία: μπαμπάς, μαμά, παιδί, υπάλληλος, αφεντικό, σύζυγος, άντρας, γυναίκα. Αλλά για να μη σας το παραβαρύνω, θα μιλήσω με μία επίκαιρη παραβολή.

Καρναβάλι διανύουμε, είπα λοιπόν κι εγώ να καρναβαλιστώ. Προχτές πήγα σε επώνυμη αίθουσα χορού όπου συχνάζει η χορομανής αδελφή μου και ενίοτε πηγαίνω κι εγώ να ρίξω τις φούρλες μου. Είχα μασκαρευτεί κάτι ακαθόριστο, με παρδαλό φουστάνι με βολάν, ένα καλσόν με κότες και κοτόπουλα, ένα κόκκινο καπέλο ελικοδρόμιο και μια μπούρκα με φλουριά (για όσους δεν γνωρίζουν, η μπούρκα είναι σαν αδιαφανής φερετζές που καλύπτει όλο το πρόσωπο αφήνοντας μόνο τα μάτια έξω). Στην παρέα ήταν και ο μεγάλος γιος της αδελφής μου. Είχε φορέσει ένα αμάνικο λευκό μίνι φόρεμα με πολύχρωμες καρδούλες, ένα ροζ μποά με φτερά και ένα χνουδωτό κίτρινο και ροζ (όχι πράσινο) μπερέ. Για να αποκτήσει βάθος και νόημα όλο αυτό, πρέπει να γνωρίζετε ότι το ανιψούδι μου είναι δυο μέτρα μπόι (κυριολεκτικά), τρίγωνος επάνω, τετράγωνος κάτω και φουσκωτός εκεί που πρέπει. Έχει διακοσμήσει μεγάλο τμήμα των μπράτσων και της πλάτης με στιγματισμένους δράκους και συναφή μυθολογικά τέρατα. Επειδή μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, σας τον έβαλα και σε φωτό για του λόγου το αληθές. Το κερασάκι είναι ότι πέρυσι υπηρέτησε στους λοκατζήδες όπου και διέπρεψε, πήρε και γαλόνια ή σαρδέλες ή τέλος πάντων αυτά τα αστραφτερά διακοσμητικά που παίρνουν όσοι λένε καλά το μάθημα, κάτι σαν τις χαλκομανίες που μας κολλούσε η δασκάλα στο τετράδιο της πρώτης δημοτικού.

Το θέαμα άγγιξε κάποια χορδή μέσα μου, θα σας γελάσω ποια ακριβώς, πάντως πολύ μπάσα θα πρέπει να ήταν, γιατί μου ήρθε όρεξη να τον χορέψω. Εγώ καβαλιέρος, εκείνος ντάμα. Το παλικάρι έκανε φιλότιμες προσπάθειες όπως κι εγώ άλλωστε. Χορέψαμε δύο χορούς κουτσά στραβά. Έχω να πω ότι πιο άθλια ντάμα δεν έχω χορέψει στη ζωή μου. Όχι, δεν έφταιγε το μπόι του, ούτε το παράστημά του, ούτε καν το γεγονός ότι δεν είχε μάθει ποτέ του τα βήματα της ντάμας. Έφταιγε που δεν με άφηνε να τον κουμαντάρω. Προσπαθούσε να με ακολουθήσει, αλλά το έβλεπες ότι είχε άγχος, ότι δεν μπορούσε να αφήσει τον έλεγχο σε μένα.* Εννοείται ότι χόρεψε και είπε κι ένα τραγούδι - εδώ εγώ τον μεγάλωσα, μόνο που δεν τον εβύζαξα, και θα μου κάνει τώρα εμένα αυτός κουμάντο επειδή έκανε τον κομάντο; Τι πρασινοσκούφηδες και πράσινα άλογα!

Ξέρω να χορεύω τόσο ως ντάμα όσο και ως καβαλιέρος κι έχω πιάσει στα χέρια μου τα πάντα: από τους καλύτερους μέχρι τους χειρότερους. Το βασικό προσόν μιας καλής ντάμας είναι ένα και μοναδικό: να ξέρει να ακολουθεί. Και φυσικά το βασικό προσόν ενός καλού καβαλιέρου είναι ένα και μοναδικό: να ξέρει να οδηγεί.

Από γεννησιμιού τους ή και πρωτύτερα ακόμη, όλες οι γυναίκες μαθαίνουν να ακολουθούν, και όλοι οι άντρες να οδηγούν – με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία. Όπως μαθαίνουν και μία σειρά από άλλα πράγματα που αθροιζόμενα δομούν αυτό που τελικά ονομάζουμε «ταυτότητα» ή «προσωπικότητα». Γιατί ένας άντρας με λευκό μίνι φόρεμα είναι πιο αστείος από μια γυναίκα με λευκό μίνι φόρεμα; Αντικειμενικά, δεν είναι καθόλου αστείος. Είναι το ξάφνιασμα, η παράβαση του κανόνα, το σπάσιμο των καλουπιών του ρόλου που μας αιφνιδιάζει και μας κάνει να γελάμε για να εκτονώσουμε το ταμπού. Γιατί αν δεν γελάσουμε, θα πρέπει είτε να τον απορρίψουμε (δεν είναι άντρας, δεν συμμορφώνεται με τα κοινωνικά επιβεβλημένα πρότυπα) είτε να ανοίξουμε το μυαλό μας και να τον δεχτούμε (να καταλάβουμε ότι μπορεί κανείς να είναι άντρας ακόμη και φορώντας ένα λευκό μίνι). Όλοι κάνουμε το πρώτο, αρκετοί κάνουμε το δεύτερο, και ελάχιστοι κάνουμε το τρίτο.

Ακόμη και άντρες που αντιλαμβάνονται το καλούπωμα που έχουν υποστεί, πολύ δύσκολα θα έσπαζαν ένα τέτοιο ταμπού χωρίς σοβαρό λόγο – είναι εύλογο, θα είχαν να αντιμετωπίσουν έντονη κοινωνική κατακραυγή. Αλλά το κυριότερο είναι ότι θα ένιωθαν άβολα και αμήχανα οι ίδιοι. Ακόμη και με τα μακριά μαλλιά οι περισσότεροι νιώθουν άβολα – για να μην φτάσουμε στα άκρα. Και φυσικά το ίδιο ισχύει για τις γυναίκες.

Όποτε χορεύω καβαλιέρος, αντιμετωπίζω περίπου τριπλάσια δυσκολία από εκείνη που αντιμετωπίζω ως ντάμα. Μέρος της δυσκολίας αυτής είναι αντικειμενική – όταν οδηγείς εσύ έχεις μεγαλύτερη ευθύνη και πρέπει συνέχεια να είσαι σε υπερένταση για να σχεδιάσεις τις κινήσεις σου και να τις εκτελέσεις σωστά. Μέρος της προέρχεται από τους άλλους – πολλές κοπέλες ξαφνιάζονται ή ενοχλούνται όταν βλέπουν γυναίκα καβαλιέρο και χρειάζεται να καταβάλλω μεγάλη προσπάθεια για να τις κερδίσω, να τις πείσω για την ικανότητά μου, πολύ μεγαλύτερη παρά αν ήμουν άντρας (αφήνω κατά μέρος το γεγονός ότι υπάρχουν και άντρες που ενοχλούνται και αναγκάζομαι να τους ανταγωνιστώ). Μέρος της όμως προέρχεται από εμένα την ίδια – από την ανασφάλειά μου, από την αμφιβολία μου, από το φόβο που αισθάνομαι κάθε φορά που κάνω έστω κι ένα μικρό βήμα έξω από το ρόλο μου σαν «γυναίκα», κάθε φορά που σπάω κάποιο καλούπι. Επιστρατεύω όλο μου το πείσμα, όλη μου την αυτοπεποίθηση, όλη μου τη λαχτάρα για ελευθερία, ώστε να καταφέρω να πείσω τον εαυτό μου και τους άλλους ότι είμαι ικανή να φέρω σε πέρας τον «άλλο ρόλο» και ταυτόχρονα να παραμείνω αυτό που ούτως ή άλλως είμαι: γυναίκα.

Φαντάσου να ήθελα να γίνω και υπουργός των εξωτερικών! Έρημη Κοντολίζα τι τραβάς!

Πού θέλω να καταλήξω; Είναι απλό.

Λέω στην τετράχρονη κόρη μου όσο συχνότερα μπορώ:

- Τι διαφορά έχουν τα αγόρια από τα κορίτσια;

- Τα αγόρια έχουν πουλάκι ενώ τα κορίτσια έχουν πιπί.

Αυτό και τίποτε άλλο.

Όλα τα άλλα είναι κοινωνικά εφευρήματα, επινοημένα κατασκευάσματα, επιβεβλημένοι ρόλοι, περιοριστικές πεποιθήσεις. Κορσέδες που μας εμποδίζουν να ξεδιπλώσουμε όλο το δυναμικό μας και να λειτουργήσουμε ελεύθερα. Ας βγάλουμε τους κορσέδες.

Ζήτω ο γυμνισμός!

* Για να είμαστε δίκαιοι, οφείλω να πω ότι η χορευτική μας δυστοκία οφειλόταν όχι μόνο στη δική του απειρία στο ακολουθείν, αλλά και στη δική μου απειρία στο οδηγείν. Μαθαίνω χορό εδώ και πολλά χρόνια, αλλά μόλις φέτος ξεκίνησα να μαθαίνω και τα βήματα του καβαλιέρου. Έχω κάνει αλματώδεις προόδους, ομολογώ όμως ότι έχω ακόμη πολύ δρόμο μπροστά μου - ειδικά όταν η ντάμα μου είναι δίμετρη και αρσενική.